Armadillidiidae – ارما ډیليډي ایډی

د لرګیو د سپږو کورنۍ ده، په وچه کې اوسېدونکي کلک پوسته یا کروستاسیا دي، په اېزو پوډا ډله کې ګروپ شوي. د لرګیو د سپږو د نورو کورنیو برعکس د دې کورنۍ غړي کولای شي ځان د توپ په څېر تاو کړي. د توپ په څېر تاوېدنې ځانګړنه یې په زر پښي پېل او ځینې نورو ژو کې هم شته. په انګرېزۍ کې (pill) ګولۍ ته وایي، دوېمه مانا یې یې د جاکټ یا له وړۍ جوړې شوې ټوټې پر سطحه له تارونو غوټې جوړېدو ته وایي کوم چې ډېری وخت د زړېدو له امله وي. د دې سپږې نوم هم له همدې جوړښت اخیستل شوی.

د دې کورنۍ غړو ته (Roly polies, slaters, potato bugs, doodle bugs and cheeselogs) نومونه هم اخلي. ډېر ډولونه یې د مدیترانې د سمندر سره سیمو کې پیدا کیږي خو یو څو ټولونه یې د اروپا په ډېرو سیمو کې ژوند کوي. د (Armadillidium vulgare) ډول یې د متحده ایالتونو نیو انګلنډ سیمې ته په ۱۹ پېړۍ کې انتقال شوی او اوسمهال د شمالي امریکا لویې برخې ته خپور شوی.

ارما ډیليډي ایډی کورنۍ د لرګیو د سپږو له نورو کورنیو سره د انتونو په وېښتو کې، په لکۍ کې چې په ارتروپوډ کې ورته (uropods) نوم اخلي او د توپ په څېر د تاوېدو ځانګړنه کې توپیر لري.

---

ایکولوجي او چلند
خپل بدن د توپ په څېر تاوولی شي او د تاوېدو بهیر ته یې (conglobation) نوم اخلي. دا ځانګړنه یې له کوکو مچیو سره، ارمادیلو سره، زر پښي پېل او ځینو نورو ژو سره شریکه ځانګړنه ده. ممکن د لړزې یا فشار په ذریعه یې ترسره کوي. د توپ په څېر د تاوېدو چلند له ښکار کېدو د دفاع لپاره کاروي.

خواړه یې د بوټو خثی شوې یا تجزیه شوې برخې دي لکه پاڼې خو کمه اندازه د لرکي فایبر هم خوري. په لانده حالت کې په تازه بوټو هم ځان تغذیه کوي. د کرنې په ځینې سیستمونو کې لوی افت کېدلای شي په ځانګړې توګه هغوسیمو کې چېرې چې باران او سیلابونه ډېر وي. د کرنې په زیاتو بوټو د بادرنګ، جوار، لوبیا، کدو، نخود، هندوانه، چغندر، سرې مولۍ، کچالو، ځمکني توت، پالک او کاهو په شمول ځان تغذیه کوي. تر ټولو زیات زیان ځمکنیو توتانو ته اړوي. ځینې ډولونه یې د ژو په غایطه موادو او مردار شوي جسد ځان تغذیه کوي. که چېرې د مار پوستکی او یا نورې مړې شوې سپږې هم پیدا کړي ځان پرې تغذیه کوي.

---

ساینسي ډلبندي

کېنګډم	ژوي
فایلم	ارتروپوډا
فرعي فایلم	کروستاسیا
کلاس	مالاکوستراکا
له ډلې پورته	پېراکاریډا
ډله	اېزوپوډا
له ډلې لاندې	انسیډیا
کورنۍ	ارما ډیليډي ایډی