Author: Zakria Rahimi

د ۱۷۶۷ کال د اپرېل په ۲۱ نېټه د فرانسې په ختیځ کې زېږېدلی او د ۱۸۲۵ کال د سپتمبر په ۲۸ نېټه د فرانسې شمال لوېدیځ کې مړ شوی. د فرانسې جورنالست او د وخت رسمي تاریخ لیکونکی وو. یو ورور یې کلود اندرې پاریس ته ولاړ او هلته یې دنده لرله. دوېم ورور یې د ۱۷۹۲ کال د اګسټ په نېټه د انقلاب رامنځته کوونکو لخوا د پاچا د ملاتړي په توګه تورن شو او د ۱۷۹۴ کال په جنوري کې اعدام شو. د اربېل اندرې په ۱۷۹۲ کې له فرانسې کډوال شو او له فرانسې بهر د کډوالو په نامه پوځ سره یوځای شو. د کډوالو پوځ له فرانسې بهر د فرانسویانو پوځ وو او غوښتل چې د فرانسې لمړی جمهوري نظام وپرزوي. په ۱۷۹۸ کې بېرته پاریس ته راوګرځېد او د چارلز موریس لخوا مختلفې ادبي او سیاسي چارې ور وسپارل شوې. په کال ۱۸۰۸ کې د بهرنیو چارو وزارت کې تاریخ لیکونکی وګمارل شو د ناپلیو پالیسي لیکنه یې پیل کړه او په همدې وخت کې یې خپل نوم د اربې اندرې ته ب...

د ګرمو اوبو سمندرونو کې د خوړو وړ حلزون دی، صدف یې کم ژور او غوږ ته ورته جوړښت لري، تنه یې په کرښو سینګار شوې او د سا اخیستنې لپاره سوریان لري.

اسم دی. دپېټرولو د قیمت کمونه یا کمېدنه. مترادف : ټیټونه، کمونه متضاد لوړونه، زیاتونه ۲ – تحقیر کوونه، بې ارزښتنه کوونه، خپل ارزښت له لاسه ورکوونه : د مخالف یا حریف د تحقیر یا بې ارزښته کوونې لټون یا هڅه کول. مترادف بې ارزښته کوونه، تحقیر کوونه متضاد با ارزښته کوونه

فعل دی. ۱ – کوزول، د لوړوالي کچه کمول یا سطحه ټیټول : دپردې کوزول. ۲ – د یو څه ارزښت یا اهمیت کمول، د یو څه کچه کمول : د تقاوت لپاره د عمر ټیټول. کوزېدل او کوزول، ټیټول او ټیټېدل دواړه ورته مانا او کارونه نه لري. کوزول چې کله یو فاعل په مفعول عمل کوي د بېلګې په توګه زه پرده کوزوم. کوزېدل یا تیټېدل چې کله فاعل په خپله د خپل عمل مفعول وي د بېلګې په توګه زه کوزېږم. کوزېدل ټیټېدل، بې ارزښته یا بې حیثیته کېدل. ۱ - خپل ارزښت، حیثیت یا اهمیت له لاسه ورکول، خپل ځان بې ارزښته، بې حیثیته کول....

د ۱۷۴۷ کال د جولای په ۱۷ نېټه د فرانسې په اریز (اري) سیمه کې زېږېدلی دی او د ۱۸۱۷ کال د نومبر په ۲۶ نېټه په اریز کې مړ شوی دی. د فرانسې سیاست پوه، جورنالست او د ژکوبین (ژکوبه ډلې) ریس او د انقلاب غړی وو. په پیل کې په دیموکراتیکه توګه د اریز ولسوال منتخب شوی وو. سره له دې چې د اشرافو د کورنۍ وو د اشرافو پر ضد یې د فرانسې د انقلاب کلک ملاتړ کوه. له فرانسې سره د کومتات سیمې په یو ځای کېدو کې یې لویه ونډه اخیستې همداسې یې له فرانسوا نوېل بابوف سره د "برابرو دسیسې" په نامه کودتا کې اړین رول لرلی. انتونېل د اشرافو په شتمنه کورنۍ کې زېږېدلی. پلار یې د ۱۷۴۷ کال په ډسمبر کې مړ شوی او له همدې امله یې روزنه او پالنه کې تر ډېره مور او یو راهب ونډه اخیستې. د راهب لخوا په وهلو ډبلو لارې ته سمونې په لویوالي کې دې ته وهڅوه چې د روحانیت ضد دریځ ولري. په ۱۷۶۲ کې یې پوځي زده کړې پیل کړې خو له پوځي ژوند سره ...

په هوارونکي د اوړو هواره شوې ټوټه په تنور، تبخي، کړایي کې پخیږي یا له پاسه پرې خوږ، مالګین د سبزي یا غوښې سینګار کېښودل کیږي او ډوډۍ، پېرکی، اشکې، پېزا، پراټه او داسې نور ترې جوړیږي.

اسم دی. ځینې لهجې د زغالې املا ځواله لیکي او تلفظ کوي. اخښکل شوي ګرد شوي اوړه کوم چې په لاس او په هوارونکي هواریږي. په هوارونکي د اوړو هواره شوې ټوټه په تنور، تبخي، کړایي کې پخیږي یا له پاسه پرې خوږ، مالګین د سبزي یا غوښې سینګار کېښودل کیږي او ډوډۍ، پېرکی، اشکې، پېزا، پراټه او داسې نور ترې جوړیږي.

پخوانی او عام نوم یې "چوټ" دی کوم چې هندۍ ریښه لري او پښتو کې له ډېره پخوا کاریږي. چوټ، د حساب چوکاټ، د شمېرنې چوکاټ، حسابګر، شمېرګر

اسم دی. هواره کاشوغه په کومې چې ژبې ته د خولې او مرۍ د ازموینې لپاره فشار ورکول کیږي.

نوم (اسم) دی. ترک کوونه، تسلیم کېدنه، ایله کوونه، خوشې کوونه ۱ – ترک کوونه، پرېښودنه، استوګنځای کې د مېشت کېدو بس کوونه : وزیر د اصلاحاتو د پرېښودو اعلان وکړ. همانیزه پرېښودنه، ترک کوونه د دندې، پوست یا مقام پرېښودنه. همانیزه پرېښودنه ۲ – د یوې سیالۍ یا رقابت د ادامې پرېښودنه : په ماراتون کې د ګڼ شمېر سیالیو د پرېښودنې راپور ورکړل شوی. ۳ – تسلیم کېدنه، بې پروا کېدنه : ۴ - پرېښودل شوی (له خیال ساتنې پرته ګډوډ پرېښودل شوی) پرېښودل شوې ځمکه = شاړه ځمکه...

فعل دی. مانا وتل، ، ترک کول، بس کول، تسلیم کېدل، خوشې کول، ایله کول تعریف ۱ - د بل ملاتړ په بشپړ توګه بس کول. ۲ - د کړنو د یوې لړۍ له ادامې لاس په سر کېدل. ۳ - په بشپړ توګه ترک کول یا ترې بې پروا کېدل. ۱ – له یو ځای نه په دایمي او قطعي توګه تلل، په یو ځای کې مېشت کېدنه بس کول : خپل کور پرېښودل. همانیزه یا مترادف ترک کول یا پرېښودل، ترې تلل ۲ – یوې کړنې ته ادامه نه ورکول، بس کول یا ترک کول : خپلې زدکړې پرېښودل یا بس کول. ۳ – پرته له دې چې نور پام ورته وکړي، په ارادي توګه د یو څه یا یو کس پرېښودل ترې بې پروا کېدل، پرېښودل یا ترک کول ۴ – د بل په واک کې پرېښودل، بل ته یې واک لاس کې ورکول : د رسمي اسنادو لیکونکي مرزا ته د خپلې شتمنۍ د مدیریت پرېښودل یا سپارل. همانیزه یا مترادف سپارل (داسې کس ته سپارل په کوم چې باور لری)...

د ۱۸۳۶ کال د اپرېل په ۱۲ نېټه د فرانسې په پېرپینیان کې زېږېدلی او د ۱۸۸۶ کال د اګسټ په ۱۶ نېټه د ګواتمالا په کلوداد کې مړ شوی. د فرانسې جورنالست او سیاست پوه وو. اډالف اموروکس له لوی افلاس سره مخ شو او تقریبا تر ۲۰۰ د زیاتو کسانو شتمنۍ یې لاهو کړه. د افلاس قربانیانو دا ماته خوړنه د یهودانو دسیسه وګڼله او د اتلسمې پېړۍ پای کې د یهودانو ضد د خوځښت رامنځته کېدو لامل شوه. اډالف اموروکس په ۱۸۵۷ کې د چاپ کوونکو د کورنۍ له یوې ښځې "ماري ماسوت" سره واده وکړ او دواړو خپله کې درې بچیان ژک، جوزېف او تېرېزا سره لرل. په ۲۹ کلنۍ کې د پېرپینیان د ښاروالۍ د مشاور په توګه کاندید شو او نظریات یې محافظه کار وو. د ۱۸۷۷ کال د مې په ۱۶ نېټه فرانسه کې د اساسي قانون بحران رامنځته شو او له بحران وروسته اډالف اموروکس په روسیلون کې د بیا کتنې مشر مدیر وټاکل شو. په ۱۸۸۲ کې یې د یونیون جېنېرل د کتولیک عیسویانو پ...

نوم یې ماري فرانسواز راوول (Marie-Françoise Raoul) دی. د ۱۷۷۱ د ډسمبر په ۱۹ نېټه د فرانسې سنت پول دو لیون کې زېږېدلې او د ۱۸۳۳ کال د ډسمبر په ۹ نېټه په پاریس کې مړه شوې. د فرانسې فېمنسټه لیکواله، جورنالسته، فیلسوفه او د مقالو لیکونکې وه. د شخصي ژوند په اړه یې کم مالومات موجود دي. مور یې د فاني د زېږېدو پر مهال مړه شوې وه او پلار یې د عریضو لیکونکی کلوډ رونې راوول وو چا چې وروسته په کلیسا، د ښاروالۍ شورا او محکمه کې هم دنده ترسره کړې. د خپلې لور لمړی استاد او لارښونکی هم پاتې شوی او هڅه یې کوله چې د خپلې لور زېرکتیا پراخه کړي. فاني راوول وروسته پاریس ته ولاړه او هلته یې د تېرېزا تایلین، جولیت رېکامي یر او د ستایل جیرماني صالونونو ته تګ پیل کړ او هلته یې د فرانسې له نامتو شاعرې او لیکوالې کانستانس دو سام سره لیده کاته پیل شول. په ۱۸۰۱ کې ېې د کانستانس دو سام په مرسته "د ښځو په اړه د ښځ...

په کال ۱۷۲۵ کې پیدا شوې او په کال ۱۷۸۶ کې مړه شوې. د ۱۷۷۰–۱۷۷۶ کلونو ترمنځ د (Annonces, affiches et avis divers de Montpellier) ریسه وه.

د ۱۶۶۳ کال د جون په دوېمه نېټه د فرانسې په سوېل کې، په نیم کې زېږېدلې او په ۱۷۱۹ کې، د هالنډ په سوېل کې، په وربرګ سیمه کې مړه شوې. د اتلسمې پېړۍ په پیل کې نامتو جورنالسته وه. د اوتخېخت یا اوترېکت د سوېل د مذاکرې په اړه یې راپور تقریبا ټولې اروپا لوستی وو. مذهب یې د عیسویت پروتستانو ډله وه خو کله چې فرانسه کې د پروتستانو ضد فعالیت پیل شوو نو مذهب یې کتولیک ته بدل کړ. په ۱۷۰۱ کې یې فرانسه پرېښوده او خپل مذهب یې له کتولیک کالوینیزم ته بدل کړ.

په کال ۱۷۳۶ کې زېږېدلې او په کال ۱۸۱۲ کې مړه شوې. د فرانسې جورنالسته، شاعره او د ډرامو لیکونکې وه. د ۱۷۵۹–۷۸ کلنو ترمنځ "د مېرمنو د ورځپاڼې" ریسه وه. کله یې چې د مېرمنو ورځپانه واخیستله نو هڅه یې وکړه چې فېمینېزم ته وده ورکړي او ټولنیزو اصلاحاتو ته لار هواره کړي. د ورځپاڼې له پلورلو وروسته له ۱۷۸۲ تر ۱۸۰۴ پورې په وېرسی کې د مونتانزیر تیاتر ریسه شوه او د خندونکو ډرامو په لیکلو یې پیل وکړ. د فرانسې په سوېل کې د اېکس ان پروانس سیمه کې زېږېدلې وه. لمړی مېړه یې مړ او له دوېم مېړه یې په کال ۱۷۷۴ کې طلاق اخیستی وو....

د ۱۷۷۳ کال د نومبر په دوېمه نېټه پیدا شوې او د ۱۸۲۷ کال د اګسټ په ۱ مړه شوې. د فرانسې لیکواله او جورنالسته وه. له ژان ژک روسو وروسته دوېمه د اخلاقو فیلسوفه ګڼل کیږي. پلار یې د مولان چارلز د وخت د پاچا مشاور تېر شوی وو او د سټرس له امله د فرانسې په انقلاب کې مړ شوی وو. کورنۍ یې د انقلاب پر مهال د خپلې شتمنۍ لویه برخه له لاسه ورکړې وه او له همدې امله د مولان پولین په لیکنو پیل وکړ تر څو له دې لارې د کورنۍ نفقه پوره کړي. په ۱۷۹۹ کال کې یې د ژان باتیست انتوان سوارد په مرسته د پوبلیسیست په نامه رسنۍ کې لیکنې پیل کړې او همداسې په ۱۷۹۹ کې د ناولونو لیکل هم پیل کړل او په همدې کال کې یې د "تضادونه" په نامه ناول چاپ شو کوم چې د فرانسې له انقلاب وروسته د یوه ځوان په اړه وو. ورپسې یې د "اېما کورټني کیسه" په نامه ناول کوم چې په انګرېزۍ ژبې مېري هېز لیکلی وو فرانسوي ته وژباړه. په ۱۸۱۲ کې له فرانسو...

په کال ۱۷۴۵ کې زېږېدلې او په ۱۷۹۲ کې مړه شوې. د فرانسې جورنالسته وه. د ۱۷۸۹–۱۷۹۲ کلونو ترمنځ د اراز ښار د ارتوا افیش ورځپاڼې ریسه وه. رسنۍ کې د جکوبه پر ضد لیکنې خپرولې او د وخت له انقلابي رهبر مکسیمېلین روبیسپیر او خور یې شرلوت روبیسپیر سره د مخالفت له امله یې په ۱۷۹۲ کال کې فرانسه پرېښوده تر څو یې حکومت اعدام نه کړي.

په کال ۱۷۷۴ کې مړه شوې. د فرانسې جورنالسته وه. د ۱۷۶۳–۱۷۶۶ کلونو تر منځ "د ښځو د ورځپاڼې" ریسه وه. له یادې رسنۍ یې د فرانسې یوه تر ټولو بریالۍ او نامتو ورځپاڼه جوړه کړه، د نامتوالي لامل یې په رسنۍ کې د فېمینېزم محتوا وه. کترین میشېل د پاچا د یوه خادم خور وه او همداسې یې د جوورت په نوم له یوه شتمن کس سره واده کړی وو خو دا چې ژوند کې یې کومه ځانګړې موخه نه لرله زړه تنګې شوې وه او له همدې امله یې په ۱۷۶۳ کې د بومېر اغلې څخه د مېرمنو ورځپاڼه واخیستله. په رسنۍ کې یې د پخوا په څېر د فېمینېزم لیکنو ته ادامه ورکړه خو د بومېر د اغلې په پرتله یې د موضوع د بیان لپاره مناسبه برید نه کوونکې ژبه کاروله. په ۱۷۷۴ کال کې د مونتاکلوس ماري ایمیلي ماریون یاده رسنۍ وپېرله....