Author: Zakria Rahimi

د سپورتي سپیانو له بل سره توپیر لرونکی نسل ده. او د لوبو لپاره ساتل کیږي. دا سپیان نرمې خولې لري، د وږم حس ېې ډېر تېز ده، د بدن وېښتان ېې داوبو ضد یا د اوبو نه جذبونکې ځانګړنه لري. د لوبې پر وخت نرم غاښ لګوي پر څه چې لوبې کوي په غاښونو ېې نه له منځه نه وړي.         

بل نوم ېې د افریقا زمرۍ هونډ یا لیون هونډ ده. د جنوبي افریقا د هونډ سپیانو نسل ده چې په ملا باندې ېې د مخکې په لور وېښتان وده کوي او له همدې نښې پېژندل کیږي د بدن نور وېښتان ېې لکه د نورو سپیانو معمولي دي خو د ملا یوه برخه ېې مخالف لوري ته وده کوي. دا نسل د اروپا د سپیانو او د افریقا د ښکار لپاره د نیمه وحشي سپیانو ګډ نسل ده. ډېر فعال او مقاومت لرونکي دي. زوړند غوږونه لري، رنګ ېې سور او زېړ، نصواري سور وي. قد ېې له ۲۴ تر ۲۷ انچه پورې لوړیږي او وزن ېې له ۳۲ تر ۳۹ کیلو ګرامه پورې رسیږي.     ...

د کاري سپیانو نسل ده چې د غواګانو د څر لپاره ېې نسل اخیستل شوی. د رمان یوه اتل د دې سپیانو یو سپی په روټ ویل کې پریښی وو. کله چې نسل ترې واخیستل شو د سیمې نوم پرې کېښودل شو. له منځنیو پېړیو تر ۱۹ پېړۍ پورې په هره سیمه کې ځایي قصابانو دا نسل د غواګانو د څر لپاره ډېر ساتل. له ۱۹ پېړۍ را په دیخوا د پولیسو لخوا او په فارمونو یا د نورو ځایونو د ساتنې لپاره هم کارول شوي. قوي بدن لري، قد ېې له ۲۲ تر ۲۷ انچه پورې لوړیږي او وزن ېې له ۴۱ تر ۵۰ کیلو ګرامه پورې رسیږي. رنګ ېې تل تور وي خو په سینه مخ او پښو سور قهويي نښانونه لري.     ...

د سپیانو دا نسل په انګلستان کې د ګېدړو له غارونو راوېستلو لپاره اخیستل شوی. دا سپیانو دوه ډوله لري د یو ډول وېښتان ېې لکه د تار یا سیم سیده دي د بل ډول وېښتان ېې نرم دي. په شکل کې یو بل ته ورته دي خو پلرونه او دبدن د وېښتانو کیفیت ېې توپیر لري. دواړه ډولونه قوي بدن لري، اوربوز ېې تور ماسک لري، نیم ولاړ غوږنه لري. قد ېې تر ۱۵ انچه پورې لوړیږي او وزن ېې له ۷ تر ۸ کیلو ګرامه پورې رسیږي. رنګونه ېې تور، سپین او سور قهوي سره ګډ دي.    

دا نسل هم د انګلستان او هم د امریکا ده چې د ګیدړو د ښکار لپاره ساتل کیږي او ډېر وخت یو نه وي بلکه د مېږو د رمې په څېر وي تر وکولای شي په وحشي حیواناتو برلاسي شي.  د انګلستان د فاکس هونډ قد له ۲۱ تر ۲۵ انچه پورې لوړیږي او زن ېې له ۲۷ تر ۳۲ کیلو ګرامه پورې رسیږي. بدن ېې لنډ وېښتان لري او د ویښتانو رنګ ېې له څو ګډو رنګونو جوړ وي (تور، سور او سپین) سره ګډ وي.  دامریکا فاکس هونډ سپیان هم په کچه او شکل کې د انګلستان سپیانو ته ورته دي خو بدن ېې سپک جوړ شوی. د امریکا دفاکس هونډ نسل هم له انګریزي فاکس هونډ نه اخیستل شوی کوم چې په کال ۱۶۵۰ کې امریکا ته انتقال شوی وو.     ...

دا بل سپیان سپورتي سپیان نه دي. نسل ېې د ۱۸ پېړۍ په اخر کې اخیستل شوی. په فرانسه کې د ځایي وړو سپیانو او وړو بل سپیانو ګډ نسل ده. د بل سپیانو واړه همساري دي خو د دې سپیانو غوږونه تر بل سپیانو لږ غټ او په څوکه ګرد دي. تندی ېې د غوږونو تر منځ پراخ ده او له سترګو جګ ده. ډېر وخت په کورونو کې د کورني سپي په څېر ساتل کیږي خو کله کله د فارمونو څوکیداري هم کوي. قد ېې له ۱۱ تر ۱۲ انچه پورې لوړیږي او وزن ېې تر ۱۳ کیلو ګرامه پورې رسیږي. په هر رنګ کې پیدا کیږي.

د کاري سپیانو نسل ده او نسل ېې د رمو د څر او د فارم ساتونکو له سپیانو اخیستل شوی. تر۱۹۷۰ لسیزې دا نسل په انګلستان کې د الساتیېن په نامه پېژندل کېده. قوي بدن لري، له ۲۲ تر ۲۶ انچه پورې ېې قد لوړیږي او وزن ېې له ۳۴ تر ۴۳ کیلو ګرامه پورې رسیږي. د بدن د وېښتانو کچه ېې درمیانه اوږده ده. ډېر وخت زېړ او تور رنګ لري خو نور رنګونه سپین ډوله زېړ او تور او داسې نور هم شته. د ډېر هوښیاروالي او وفاداري په وجه په ټوله نړۍ کې نامتو دي. پولیس او پوځ سره د کار لپاره ساتل کیږي او همداسې له ړندو خلکو سره په لار موندنه کې مرسته کوي.    ...

د سپورتي سپیانو نسل ده. د ۱۹ پېړۍ په منځ کې ېې نسل اخیستل شوی. په هر موسم کې ښکار کولای شي. وزن ېې تر ۳۲ کیلو ګرامه پورې رسیږي او قد ېې تر ۲۶ انچه پورې لوړیږي. ژوره سینه لري، لنډه سیده ملا لري. د بدن رنګ ېې سپین خو په سپین کې بل رنګ ګډ وي. د بدن د وېښتانو لاندې برخه ېې په ژمي کې ډېره ډبله او په اوړي کې ډېر سپک شي.  

د سپورتي سپیانو نسل ده چې په ۱۹ پېړۍ کې په سکاټلنډ کې نسل اخیستل شوی. په ټولو سپیانو کې قوی او تر ټولو ښه لامبو وهونکي سپیان دي. تر ۲۵ انچه پورې ېې قد لوړیږي او وزن ېې تر ۳۴ کیلو ګرامه پورې رسیږي. بدن ېې ډبل وېښته لري او په غاړه، پښو او لکۍ باندې ېې وېښته د بدن تر نورو برخو ګڼ دي. د سرو زرو سره د نورو رنګونو خیره والی هم لري. په انګلستان کې په اول ځل په کال ۱۹۰۸ کې راڅرګند شول او په امریکا کې په ۱۹۲۵ کال کې راڅرګند شول. په ۲۰۰۲ کال کې تر ټولو نامتو سپورتي سپیان وګڼل شول.    ...

له ۱۷ پېړۍ دانسل پېژندل شوی. دسپورت او ښکار لپاره ېې خلک ساتي. قد ېې له ۲۳ تر ۲۷ انچه پورې لوړیږي او وزن ېې له ۲۰ تر ۳۶ کیلو ګرامه پورې رسیږي. د اوبو د څپو په څېر وېښتان لري. اوخلک ېې د جوړښت او وفاداري لپاره خوښوي.    

د کاري سپیانو نسل او نسل ېې تقریبا ۴۰۰ کاله وړاندې په جرمني کې اخیستل شوی. چې د ښکار لپاره ساتل کېده. د سپیانو دا نسل ډېر چټک ده، د دوستي وفاداري او زړورتیا په وجه ډېر نامتو دي. مربع شکله اوربوز لري، غټ بدن او خوله لري، د بدن رنګ ېې زېړ نصواري، شین خړ، سپین او تور وي. اوربوز ېې تور ماسک لري. په کاري سپیانو کې تر ټولو لوړ قد لري د نر سپي قد ېې تر ۳۰ انچه پورې لوړيږي او د ښځې سپۍ قد ېې تر ۲۷ انچه پورې لوړیږي او وزن ېې له ۵۴ تر ۶۸ کیلو ګرامه پورې رسیږي. په فرانسه کې دې سپیانو ته ګرا دانوا (د دنمارک غټ سپی) وايي خو داسې کوم شواهد نشته چې وښي دا سپیان د جرمني نه بلکه د دنمارک دي.     ...

د ټېراریر سپیانو نسل ده، نسل یې د انګلستان او سکاټلند د پولو ترمنځ په کلي کې اخیستل شوی، د نسل اخیستنې موخه یې له ګیدړو څخه د څارویو ساتنه وه. قد یې تر ۱۳ انچه (۳۳ سانتي متره) پورې لوړیږي او وزن یې له ۵ تر ۷ کیلو ګرامه (له ۱۱ تر ۱۵ پونډه) پورې رسیږي. د بدن رنګ یې نیله خړ، قهوې ته ورته یا زېړ او یا سور نسواري وي.

د تازي یا ښکاري سپیانو نسل ده، نسل یې په روسیه کې اخیستل شوی، د نسل اخیستنې موخه یې د لیوانو ښکار کول یا نیول وو. نسل یې د عربي خړ تازي او کولي سپیانو ته ورته د روسې له شپونکي سپي څخه اخیستل شوی. مخکې د (Russian wolfhound) په نامه پېژندل کېده. د نر قد یې تر ۲۸ انچه (۷۱ سانتي متره) اوښځه یې تر ۲۶ انچه (۶۶ سانتي متره) پورې لوړیږي او وزن یې له ۲۷ تر ۴۸ کیلو ګرامه (له ۶۰ تر ۱۰۵ پونډه) پورې رسیږي. اوږد شوی نری سر، واړه غوږونه، نرۍ سپینه لري او وروستۍ پښې یې ډېر ځواکمن عضلات لري. د بدن رنګ یې سپین او ډېر وخت د تېز خیره رنګ نښانونه لري....

د سپیانو نسل ده کوم چې د ۱۹ پېړۍ په پای کې، د متحده ایالتونو په بوسټون کې اخیستل شوی. نسل یې د انګلستان له بل سپیانو او د انګلستان له سپینو ټېرایر سپیانو اخیستل شوی. شکل کې ټېراریر سپیانو ته ورته ده، تورې سترګې، لنډ اوربوز او لنډ وېښته لري. د بدن رنګ یې تور او سپین وي. قد یې له ۱۵ تر ۱۷ انچه (له (۳۸ تر ۴۳ سانتي متره) پورې لوړیږي او وزن یې له ۷ تر۱۱ کیلو ګرامه (له ۱۵ تر ۲۵ پونډه) پورې رسیږي.

په انګرېزۍ کې یې د نوم تلفظ بووییر دېس فلاندر ده او په فرانسوۍ ژبه کې بوویې دې فلاندغ وېل کیږي په فرانسوۍ کې بوویې د غواګانو څرونکي یا پادوان ته وايي او فلاندغ یا فلاندر په بلجیم کې د نیدرلندیانو سیمه ده. د نوم بشپړ مانا یې د نیدرلندیانو پادوان ده. اصلي ځای یې د فرانسې شمالي غونډۍ او د فلاندر سیمې سوېل لوېدیځ ده.   په لمړۍ نړیواله جګړه کې ترې د امبولانس او پیغام رسونکي په توګه کار اخیستل کېده. په بلجیم کې مخکې تر دې چې د اتل مقام تر لاسه کړي لمړی باید د پولیسو یا ساتونکي په حیث مډال وګټي او له هغې وروسته خپلې دندې ته دوام ورکړي تر څو د اتلولۍ مقام وګټي. د بدن وېښته یې ګڼ او ډبل وي، رنګ یې تور، نسواري، خړ یا سپین او خړ وي. قد یې له ۲۳.۵ تر ۲۷.۵ انچه (له ۶۰ تر ۷۰ سانتي متره) پورې لوړیږي او وزن یې تر ۴۰ کیلو ګرامه (۸۸ پونډه) پورې رسیږي....

د نرمو وېښتو د کاري سپیانو نسل ده، نوم یې د بوکس وهلو له چلند څخه اخیستل شوی، کله چې جګړه کوي په مخکینۍ منګولې سوک ته ورته وهل کوي. نسل یې په جرمني کې له ګرېټ ډېن او بل سپیانو اخیستل شوی. د پولیسو په دنده کې او د ساتونکي په توګه کار ترې اخیستل کیږي. حمله کوونکی چلند لري خو په ورته وخت کې هوښیار هم دي. اوربوز یې مستطیل ته ورته او لنډ وي، بدن یې ځلېدونکي سور رنګه نسواري وېښته لري او اوربوز یې تل تور وي. قد یې له ۲۱ تر ۲۵ انچه ( له ۵۳ تر ۶۳.۵ سانتي متره) پورې لوړیږي او وزن یې له ۲۷ تر ۳۲ کیلو ګرامه (۶۰ تر ۷۰ پونډه) پورې رسیږي....

د فرانسې د څر سپیان دي چې له ۱۲ پېړۍ پېژندل شوي په منځنیو پېړیو کې د دې سپیانو انځورګري هم شوې. په فرانسه کې د بېرجې دو بري (berger de Brie) په نامه هم پېژند کېږي. بري په فرانسه کې یوه سیمه ده خو دا سپیان په ټوله فرانسه کې پیدا کېږي. د بدن وېښتان ېې اوږده او د اوبو نه جذبونکي دي. قد ېې له ۲۲ تر ۲۷ انچه پورې لوړیږي او وزن ېې تر ۳۶ کیلو ګرامه پورې رسیږي. د پولیسو او پوځ لخوا هم کاریږي.

پخوانۍ نوم یې (Brittany spaniel) ده، د سپورتي سپیانو نسل ده، نسل یې د مرغانو د ښکار لپاره اخیستل شوی. قد یې له ۱۷.۵ تر ۲۰.۵ انچه (له ۴۴.۵ تر ۵۲ سانتي متره) پورې لوړیږي او وزن یې له ۱۳.۵ تر ۱۸ کیلو ګرامه (۳۰ تر ۴۰ پونډه) پورې رسیږي. ډېری یې په طبیعي توګه بې لکۍ، لنډه لکۍ او یا هم تر ۱۰ سانتي متره پورې لکۍ لري. ډبل ګڼ وېښته لري، غوږونه یې کمه اندازه ببر وي. فعال کار کوونکي ګڼل کیږي او په ډېره اسانۍ روزل کیږي.

د شپونکي سپیانو نسل ده. د سکاټلنډ او انګلستان د پولو ترمنځ د څر لپاره تقریبا ۳۰۰ کاله کاریدلي. او په کاري یا د څر سپیانو کې تر ټولو هوښیار نسل ګڼل کیږي. قد ېې تر ۲۰ انچه (۵۰ سانتي متره) پورې لوړیږي او وزن ېې له ۱۴ تر ۲۳ کیلوګرامه (له ۳۱ تر ۵۰ پونډه) پورې رسیږي. اوږده وېښته لري، د بدن رنګ یې تور او سپین وي خو ځینې یې سور او سپین رنګ کې او یا درېواړه رنګونو کې هم شته.

په انګرېزۍ کې ورته (St. Hubert hound) نوم هم اخلي، د سپیانو نسل ده کوم چې تر ټولو سپیانو د بوي ښه حس لري، ډېر هغه ښکاري نسلونه چې د بوي په ذریعه ښکار کوي له همدې نسل څخه اخیستل شوي. نسل یې په مدیترانه کې له عیسویت مخکې پېژندل شوی.   تر اوسه د ښکار لپاره، د نسل اخیستنې لپاره، د پولیسو لخوا د خلکو د نیولو لپاره او د ژغورنې په عملیاتو کې کارېدلي. ارام او مهربان طبیعت لري. قد یې له ۲۳ تر ۲۷ انچه (له ۵۸ تر ۶۸.۵ سانتي متره) پورې لوړیږي او وزن یې له ۳۶ تر ۵۰ کیلو ګرامه (له ۸۰ تر ۱۱۰ پونډه) پورې رسیږي. لنډه لکۍ او اوږده غوږونه لري، سر او غاړه کې یې پوستکي چین لري.    ...