د غوییزو نسلونه

د زېبو غوییزو نسل دی، د نیپال په اچم سیمه کې یې نسل اخیستل شوی. واړه غوییز دي، د مخکینیو پښو په ولیو کې یې قد تر ۱ متر کم وي. د (Naumuthe cow) په نامه هم یادیږي. په غونډیو کې له ژوند سره ژر بلدتیا پیدا کوي. په بنسټیزه توګه د شیدو لپاره ساتل کیږي. د بدن رنګ یې له تور تر سپین پورې شته، رنګ کې یې خړ او نسواري رنګونه هم شته وي. دغوا قد یې تر ۸۸ سانتي متره پورې او وزن یې تر ۱۱۰ کیلو ګرامه پورې وي، د غویي قد یې تر ۹۷ سانتي او وزن یې تر ۱۱۰ کیلو ګرامه پورې رسیږي. د نیپال په ډوټي، باجورا، باج هنګ او اچم ولسوالیو کې یې بزګر د شیدو لپاره فارمونو کې ساتي....

په ایټالوي ژبه کې یې تلفظ ابروڅڅیزي دی. د (Podolica abruzzese di montagna) په نامه یې هم یادوي. د ایټالیا د سوېل په ابروزو سیمه کې د کورنيو شوو غوییزو نسل وو. اوسمهال یې د نسل ټول غوییز له منځه تللي. نسل یې د غوییزو د نسلونو له پوډولیک ګروپ سره تړاو لري. نسل یې د کاري موخې لپاره او د غوښې لپاره اخیستل شوی وو. په ۲۰۰۷ کې یې نسل د (FAO) په نوم ادارې، د له منځه تللیو نوملړ ته اضافه کړ.

د فرانسې د شابلې ولایت په اوت سوا سیمه کې یې نسل اخیستل شوی. نسل یې د ۱۲ پېړۍ راهبانو اخیستی، مخکینی نوم یې شابلېزین وو. نسل یې عراق، متحده ایالتونو، انګلستان، نیوزلنډ او افریقا ته هم صادر شوی. په فرانسه کې یې شمېر تر ۱۵۰۰۰۰ پورې اټکل شوی. همداسې اېن ډاما غوییزو سره یې دوه رګه نسل هم اخیستل شوی. د منځنۍ کچې غوییز دي. د غوا وزن یې له ۵۸۰ تر ۶۸۰ کیلو ګرامه پورې او د مخکینیو پښو په ولیو کې یې قد تر ۱۳۰ سانتي متره پورې لوړیږي. د بدن رنګ سرو زرو ته ورته نسوار وي، مخ، ګېډه، او د پښو څوکې یې سپین رنګ کې وي، د سترګو چارچاپېره برخه یې هم نسواري رنګ کې وي. د غویي وزن یې له ۶۴۵ تر ۸۲۰ کیلو ګرامه پورې او د مخکینیو پښو په ولیو کې یې قد تر ۱۷۰ سانتي متره پورې لوړیږي. د نر رنګ یې له غوا سره توپیر لري، بدن یې سور رنګه وي او یوازې سر یې سپین وي. ...

په سانګا ګروپ کې ډلبندي شوی د ختیځې افریقا د غوییزو نسل دی. په بنسټیزه توګه د شیدو لپاره ساتل کېدونکي غوییز دي خو قصابي کې د غوښې لپاره هم کاریږي. غوا یې له لنګېدو وروسته تر وچېدو پورې موده کې تر ۷۵۰ کیلو ګرامه پورې شیدې کوي. ګمان کیږي چې په لمړي ځل یې نسل په ګامبېلا ایالت کې چېرې چې نیور خلک مېشت دي اخیستل شوی وي. په سیمه کې په دې غوییزو چاپېریالي فشارونو ته په کتو او د مثل تولید سره یې پرتله کوونه داسې ښي چې نسل یې د ورکېدو له خطر سره په اسانۍ نه مخ کېدونکی دی. له دوامداره راڅرګندېدونکو ناروغیو سره، وچکالي، فصلي د خوړو کموالي، د اوبو نشتوالي او تودوخې سره مقاومت کوونکی نسل دی. ځینو سیمو کې چېرې چې د ویترنري خدمات نشته د نسل د تدریجي کمېدو لآمل یې یاد شوی. ...

په ترکي ژبه کې ورته ېرلي کارا (Yerli Kara) نوم اخلي. اصلي ځای اناتولیا یا کوچنۍ اسیا (اوسمهال ترکیه) دی. په بنسټیزه توګه د شیدو لپاره ساتل کیږي، که چېرې د شیدو له تولید وغورزیږي د غوښې لپاره کاریږي، په ځینو کوچنیو فارمونو کې د کاري موخې لپاره کارول کیږي. په لمړۍ کچه مرکزي ترکیه کې لوی فارمونه لري. د ترکې د غوییزو نسلونو کې تر ټولو واړه غوییز دي. په جنیتیکي توګه تر ټولو نږدې تړاو د ترکې د سوېل او ختیځ سرو اناتولیا غوییزو سره لري. درېواړو نسلونو ته (Anatolian Native) ټولیز نوم کاریږي. توپیر یې د جنتیک په ځای په مورفولوجیکي ځانګړنو او سیمې کیږي. له اروپایي نسلونو سره یې دوه رګه نسل اخیستنې، د نسل اخیستنې په اړه کمو مالوماتو او کمزوري مدیریت یې نسل د ورکېدو له خطر مخ کړی دی. اوسمهال یې د نسل ژغورنې لپاره څېړنې پیل شوي. ځانګړنې له لنګېدو وروسته د شیدو کولو موده یې له ۲۴۰ تر ۲۶۰ ورځو پو...

د غوییزو نسل دی، اصلي ځای یې البانیا دی، د کاري موخې او شیدو لپاره ساتل کیږي.

د غوییزو نسل دی. اصلي ځای یې د نایجریا اډاماوا سیمه ده. نسل یې د مختلفو موخو لپاره ساتل کیږي : په بنسټیزه توګه کاري غوییز دي خو د شیدو او غوښې لپاره هم کاریږي. د نایجریا د پادو ۲% جوړوي. تنه یې له منځنۍ تر لویې کچې پورې وي. منحني ښکرونه لري. په فزیکي جوړښت کې فولاني غوییزو ته ورته والی لري یوازینی توپیر یې د ملا زوړند کوبی دی.

اراډو غوییز واړه، کلک، تور او سور رنګ کې پیدا کېدونکي د ایتوپیا غوییز دي. د شمالي ایتوپیا په لوړو هوارو سیمو کې ډېر پیدا کېدونکي او عام ساتل کېدونکي دي. اراډو غوییز د زېنګا ګروپ برخه ده. په بنسټیزه توګه د کاري موخې لپاره ساتل کیږي په ځانګړې توګه د کرنې لپاره. خواړه یې د کرنې پاتې شوني دي. د خوړو له فصلي کموالي سره بلدتیا لري. د غویي له لارې او مصنوعي القاح له لارې ترې دوه رګه نسل اخیستل کیږي. فزیکي ځانګړنې سور او تور رنګ کې وي. غویی یې لنډ ډبل ښکرونه او ملا کې کوبی لري. د غواګانې ښکرونه یې نري او د منځنۍ کچې وي. د غویي وزن یې تر ۲۵۴ کیلو ګرامه او د غوا تر ۲۰۱ کیلو ګرامه پورې رسیږي. د مخکینیو پښو په ولیو کې یې قد له ۱۱۵ تر ۱۲۰ سانتي متره پورې لوړیږي. تر ټولو ورسره نږدې تړاو لرونکي غوییز ابېر ګیلي، بي ګېټ او فوګېرا غوییز دي. نسل اخیستنه او د جنتیک سرچینو مدیریت جنسي نزدیکت پ...

د ایتوپیا د ډاناکیل د ژورې په لویدیځه څنډه کې یې خلک ساتي. ډبل اوږده ښکرونه لري. په بنسټیزه توګه د شیدو لپاره ساتل کیږي خو ځینې خلک یې د غوښې لپاره هم ساتي. تر ټولو ورسره نږدې تړاو لرونکي رایا غوییز دي. په افار نسل فشارونه – په ایتوپیا کې کورنۍ جګړې، ښاري پراختیا، ټولنیزې سیاسي ستونزې – پانزوټیک او پلاګ ناروغۍ – د ایکو سیستم ویجاړونه او وچکالي نسل اخیستنه او د جنتیکي سرچینو مدیریت د ایتوپیا ټیټې هوارې سیمې د نسل اخیستنې لپاره مناسبې دي : د سیمې په څرځایونو کې خواړه پرېمانه دي، شپونکیان یې د کنټرول شوې نسل اخیستنې تجربه لري، د لوړو هوارو د اراډو غوییزو په پرتله د افار نسل ښه دی. د افار سیمې ټول شپونکیان د خپلمنځي نسل اخیستنې لپاره سیمه ایزې او دودیزې طریقې کاروي....

په ایتوپیا کې د غوییزو د نسل ګروپ دی. زېبو اېن غوییز نوم ورته اخلي. لاندې یاد شوي نسلونه دهمدې ګروپ برخې ګڼل کیږي : - اډوا غوییز - امبو غوییز - ارسي یا اروسي غوییز - بېل غوییز - ګوفا لنډي غوییز - ګوراغ غوییز - همر غوییز - هرار غوییز - جېم جېم یا د لوړو هوارو تور غوییز - جیلیګا غوییز - مورسي غوییز - اوګاډېن یا د ټیټو هوارو زېبو - سماډا غوییز همداسې ګمان کیږي چې اني یا غوییز، بوچ، ډیګا، ایسا، جېل بې ګورو، سالیا او سیډاما غوییز هم د همدې ګروپ برخه ده....

په ایتوپیا کې تر ټولو کوچنی د غوییزو نسل دی. دکار، شیدو او غوښې لپاره ساتل کیږي. په ابېرګیلي ټیټو هوارو سیمو کې او دوګوا ټېم بین ولسوالۍ کې ساتل کیږي. د زېنګا نسل د ګروپ برخه ده. له وچو، ګرمو او ټیټو سیمو سره ډېر ژر بلدتیا پیدا کولای شي. له هر ډول پرازیت او ناروغیو سره مقاومت لري او اوږدمهاله وچکالي کې پاېدلی شي. په ابېرګیلي نسل فشارونه : - په ایتوپیا کې کورنۍ جګړې، ښاري پراختیا، ټولنیزې سیاسي ستونزې - پانزوټیک او پلاګ ناروغۍ - د ایکو سیستم ویجاړونه او وچکالي - بې کچې زیات دوه رګه نسلونه اخیستل فزیکي ځانګړنې معمولا سور رنګ لري، دواړه غوا او غویی یې لنډ ډبل ښکرونه لري، ملا کې لوړ شوی ګوبی لري، د غویي وزن یې تر ۲۳۴ کیلو ګرامه پورې او د غوا وزن یې تر ۱۵۳ کیلو ګرامه پورې رسیږي. د مخکینیو پښو په ولیو کې یې قد له ۹۷ تر ۱۰۹ سانتي متره پورې لوړیږي. ورسره نږدې تړاو لرونکی د غویی...

علمي نوم یې بوس توروس (Bos taurus) دی. په دوه ګوتو وېشل شوي بوټ لرونکي، کورني شوي، واښه خوړونکي ژوي دي. د بووینای فرعي کورنۍ غړي دي، په نړۍ کې تر ټولو زیات خپاره شوي د بوس نسل غړي ګڼل کیږي. ښځې ته یې غوا او نر ته یې غویی نوم اخلي، نر بچي ته یې خسکی، ښځې ته یې کوچنیوالي کې خسکۍ او د کار، غوښې او یا نسل اخیستنې لپاره ساتل شوي بلوغ ته رسېدلي نر ته یې سخندر وایي. غوییز یا د غوښې لپاره او یا د شېدو لپاره فارمونو کې ساتل کیږي. همداسې یې پوستکی د چرم جوړولو لپاره کاریږي. له دې پرته د نړۍ په ځینو برخو کې د کار لپاره کار ترې اخیستل کیږي، په کراچۍ پسې د بار وړلو لپاره او پټیو کې د قلبې لپاره کاریږي. د غوییزو بل تولید د غوییزو غوشایي دي له کوم چې سره او سونګ توکي جوړیږي. د نړۍ په ځینو سیمو کې په ځانګړې توګه د هندوستان په لویه برخه کې غویز مذهبي بڼه لري. د نړۍ په ځینو سیمو کې اچۍ غوا ګانې هم ...

د امریکا د زېبوین تورین غوییزو دوه رګه د غوښې لپاره اخیستل شوی نسل دی. نسل یې په متحده ایالتونو کې له ۱۸۸۵ را په دېخوا د هندوستان، انګلستان او برازیل له واردو شوو غوییزو اخیستل شوی. په نسل اخیستنه کې یې ګیر، ګوزېرا، نیلور، اېندو برازیل، کرېشنا ویلي او اونګول غوییز کارېدلي. د لمر له وړانګو، تودوخې، لوندوالي او پرازیتو سره مقاومت لرونکي دي. د نړۍ زیاتو هېوادونو ته یې نسل صادر شوی، په استرالیا کې پرېمانه پیدا کېدونکی نسل دی. له نسل نه یې دوه رګه نسلونه لکه برانګوس او براهموسین هم اخیستل شوي. مخینه د اسیا زېبوین کوبی لرونکي غوییز له ۱۸۴۹ کال څخه په متحده ایالتونو کې موجود وو. وروسته د هند یو غویی له انګلستان څخه د متحده ایالتونو د کارولینا سوېل ته صادر شو. همداسې په ۱۸۸۵ کې دوه خړ سخندران په مستقیمه توګه له هند څخه د متحده ایالتونو تکزاس ته انتقال شول. په تکزاس کې له سیمه ایزو تورین غو...

د شیدو لپاره د سکاټلند نسل دی. نسل یې د سکاټلنډ په اېرشېر کې اخیستل شوی. سور او سپین رنګ کې وي، سوروالی یې له روښانه نارنجي تر تېز نسواري رنګ پورې امکان لري. د منځنۍ کچې غوییز دي. وزن یې تر ۵۴۰ کیلوګرامه پورې رسیږي. له لنګېدو تر وچېدو پورې موده کې تر ۹۱۰۰ کیلو ګرامه پورې شیدې کوي. که چېرې د انسانانو لخوا بې ښکرو نشي نو ښکرونه یې تر ۳۰ سانتي متره پورې وده کوي. په هر ډول فارم کې له ژوند سره په اسانۍ بلدتیا پیدا کوي. په ۲۰۰۸ کال کې یوازې په انګلستان کې تر ۶۳۳۵۶ اېرشېر غوییز موجود وو. په متحده ایالتونو کې د یاد نسل غوییز هر کال تر ۲۵۰۰ پورې راجستر کیږي. ...

ځینې خلک ورته یوازې انګس نوم اخلي. د غوښې لپاره د سکاټلنډ د غوییزو نسل دی. په شمال لویدیځ سکاټلنډ کې د ابیرډین، بانف، کېن کارډېن او انګس سیمو له غوییزو نسل اخیستل شوی. په ۲۰۱۸ کال کې د انګلستان د غوښې د مارکیټ ۱۷% غوښه چمتو کوونکی نسل ګڼل شوی. په طبیعي توګه بې ښکرو دی، د بدن رنګ یې سور یا تور وي خو د ځینو ګېډه سپین رنګ هم لرلای شي. نسل یې د نړۍ ګڼ شمېر هیوادونو ته صادر شوی. په استرالیا، سوېلې امریکا، متحده ایالتونو نیوزلنډ او کاناډا کې هم زیات ساتل کېدونکي غوییز دي. په امریکا کې بیا په دوه جلا نسلونو سره وېشل شوي یو یې د امریکا انګس او بل یې سور انګس نسل دی. په ځینو هیوادونو کې یې نسل اخیستل شوی کوم چې د سکاټلنډ له انګس څخه قد کې لوړ دي. جنتیکي بې نظمي څلور ډوله جنتیکي بې نظمي لرلای شي لمړی (arthrogryposis multiplex) ده کومه چې د خسکیانو په مفصلونو کې د خوځښت په وړتیا اغیز کوي ؛ دو...