د غوییزو نسلونه

په پرتګال کې د غوییزو نسل دی. سور یا نسواري رنګ کې وي، اوږده پورته لور ته منحني شوي ښکرونه لري. د پرتګال په سوېل ختیځ کې یې شمېر زیات دی.

په هند کې اخیستل شوی د غوییزو نسل دی. د بوس اینډیکوس غوییزو فرعي ډول دی. د کار او شیدو لپاره ساتل کیږي. غټه تنه لري او رنګ یې له سپین تر خړ پورې امکان لري.  

په هندي کې یې نوم (गंगातिरी) لیکل کیږي. د لویدیځ هاریانا یا شاهداري په نومونو هم یادیږي. د هند، د ګنګا سیند په اوږدو کې یې د اوتر پرادېش په ختیځ کې نسل اخیستل شوی. د هند په شمال کې د دوه موخو لپاره ساتل کېدونکي غوییز دي.

د غوښې لپاره د سکاټلنډ په ګالوې سیمه کې، په ۱۷ پېړۍ کې اخیستل شوی د غوییزو نسل دی. تور رنګ لري او په طبیعي توګه بې ښکرو وي. بدن یې ډبله وړۍ لري او سړو سیمو کې د ساتل کېدو وړ دي. په ۲۰۲۲ کې په ټوله نړۍ کې ۲۶۸۰۰ غوییزو موجود وو او د یادو غوییزو لویه برخه د اروپا په شمال کې او د اروپا په شمال کې لوی شمېر په جرمني او دنمارک کې وو. د غویي وزن یې تر ۸۰۰ کیلو ګرامه او د غوا تر ۶۰۰ کیلو ګرامه پورې وي. که ښه وساتل شي نو تر ۱۰۰۰ کیلو ګرامه پورې هم رسېدلی شي. د انګلستان په کمبرلنډ سیمه کې یې له شیدو پنیر جوړیږي....

د هسپانیا په شمال لوېدیځ کې، د ګالیسیا په خودمختاره سیمه کې اخیستل شوی د غوییزو نسل دی. نسل یې د غوښې لپاره ساتل کیږي. د غواګانو له شیدو یې د ټېټيلا په نوم پنېر جوړېږي. غویان یې ارام چلند لري او په کرنه کې د کار لپاره مناسب دي. د ګالیسیا په ټولو سیمو کې شته خو ۷۵% یې په لوګو ولایت کې دي. رنګ یې زېړ، غنم رنګه او یا دار چیني ته ورته وي. د نسل د مالوماتو د ثبت کتاب یې په ۱۹۳۳ کې جوړ شوی. په ۲۰۱۵ کې د شمېر ۳۹۹۷۱ غوییز وو. په ۲۰ پېړۍ کې روبیا ګالېګا د پرتګال له باروسا، د سویس له برون ویا، سیمېنټال او د انګلستان بې ښکرو غوییزو سره هم دوه رګه شوي....

په (Freiburger) نوم هم یادیږي. نسل یې د سویس په فریبورګ کانټون کې اخیستل شوی. له ۱۹۶۶ کال په سیستماتیکه توګه له واردو شوو هولسټاین غوییزو سره دوه رګه شوي. په ۱۹۷۳ کې یې نسل ټول مړ شو او کوم چې له هولسټاین سره دوه رګه شوی وو د سویس هولسټاین ترې جوړ شو. نسل یې د غوښې او شیدو لپاره ساتل کېده.

فلورېډا کراکر د هغو انګرېزانو کلتور وو کوم چې پیل کې په فلورېډا کې مېشت شول او د یادو غوییزو نوم له همدې کلتور اخیستل شوی. د فلورېډا سکرب (Florida Scrub) نوم هم ورته اخلي. د کریولو غوییزو په ګروپ کې یو ډول دی او نسل یې له هغو هسپانوي غوییزو رامنځته شوی کوم چې هسپانویانو په ۱۴۹۳ کې له خپل ځان سره امریکا ته انتقال کړي وو.

د شیدو او غوښې لپاره د غوییزو نسل دی. نسل یې په ۱۹ پېړۍ کې، په مرکزي اروپا کې اخیستل شوی. سیمه ته چې کوم د سویس سیمېنټال غوییزو وارد شوي د فلېکویای غوییزو رامنځته کولو لپاره کارېدلي. اوسمهال په ټوله نړۍ کې تقریبا تر ۴۱ میلیونه پورې غوییز شته دي. د غویي وزن یې تر ۱۱۰۰–۱۳۰۰ کیلو ګرامه او د غوا تر ۷۰۰–۸۰۰ پورې رسیږي. بې ښکرو او ښکر لرونکي دواړه لري. د نسل اخیستنې سیمه یې د باوریا پاچایي او د اتریش امپراتوري وه. ښه کاري وړتیا هم لري او له همدې امله د سیمې خلکو د درېواړو موخو (کار، غوښه او شیدې) لپاره کارول خو د ټکنالوجي له پرمختګ سره اوسمهال یوازې د غوښې او شیدو لپاره ساتل کیږي....

په سویډني ژبه کې یې نوم (Fjällko or Svensk Fjällras) هم لیکل کیږي. په سویډن کې په طبیعي توګه بې ښکرو د غرنیو غوییزو نسل دی. په ۱۹۷۰ او ۱۹۸۰ کې یې نسل د ورکېدو له خطر سره مخ شو خو په ۱۹۹۵ کې چې کله ورته د نسل اخیستنې ټولنه جوړه شوه بېرته یې نسل زیات شو. د چټکې زیاتېدنې لامل یې کنګل شوي سپرم وو. د مایکرو سټلایټ څېړنې ښي چې له بهوسکولا غوییزو سره تړاو لري. په ۱۲۹۶ کې هم د نسل د مالومات د ثبت لپاره کتاب لره او یاد غوییز پکې بې ښکرو سپین یا سپین خړ غوییز ښودل شوي. په دوېم ځل په کال ۱۹۰۷ کې نسل وګڼل شو....

درې ډوله غوییزو ته رجوع کوي. معمولا د شیدو لپاره ساتل کیږي خو ځینې خلک یې د کورني ژوي په توګه ساتي. د بدن کچه یې وړه ده او په طبیعي توګه بې ښکرو دي خو خپله کې یو بل سره توپیر لري په شکل او تولید کې توپیر لري. کوم نسل یې چې په لوېدیځ کې دی رنګ یې سور دی او تر نورو دوه ډولونو غټ دی، کوم نسل یې چې په شمال کې دی رنګ یې سپین دی، کوم نسل یې چې ختیځ کې دی رنګ یې سور او سپین دی. د نورو نسلونو په پرتله د فنلنډ له اقلیم سره ښه بلد دي. په ډېره اسانۍ د ځنګلونو په څر ځایونو کې ساتل کېدای شي. اوږد عمر لري او نسل زیاتولو کې هم ښه دي. د شیدو په پرتله ډېر د غوښې لپاره کاریږي....

په فنلنډ کې د شیدو لپاره د غوییزو اخیستل نسل دی. کوم غوییز چې له ۱۸۴۷ څخه تر ۱۹۲۳ پورې د انګلستان له اېرشېر فنلنډ ته صادر شوي وو له همدې غوییزو یې نسل رامنځته شوی. په فنلنډ کې د شیدو د غوییزو پادو کې تقریبا ۶۱% همدا غوییز دي. په ۱۹۰۱ کې یې د نسل د مالوماتو د ثبت لپاره ټولنه جوړه شوه. په ۱۹۷۰ لسیزه کې یې سپرم انګلستان هم په خپلو اېرشېر غوییزو کې وکارول تر څو یې نسل کې ښه والی رامنځته کړي. له لنګېدو تر وچېدو پورې موده کې تر ۸۵۷۱ کیلو ګرامه پورې شیدې کوي، په شیدو کې یې د شحمو کچه ۴.۲۸% وي....

په سویس کې د والې کانټون کې د شیدو لپاره پخوانی د غوییزو اخیستل شوی نسل دی. اوسمهال کې ډېر کم شمېر پاتې دي. په تور سپین او سور سپین رنګ کې پیدا کیږي. د غوښې او شیدو لپاره نسل وو خو د شیدو په پرتله ډېر د غوښې لپاره کارېدل. له لنګېدو تر وچېدو پورې موده کې تر ۳۲۰۰ کیلو ګرامه پورې شېدې کوي. په شیدو کې یې تر ۳.۸% پورې شحم لري. له غرنیو څرځایونو سره بلدتیا لري. تر ۷۰۰ کیلو ګرامه پورې وزن کوي خو غوا یې له غویانو وزن کې کمه وي.

په اېستونیایي ژبه کې یې نوم (Eesti punane) لیکل کیږي. په ۱۸۵۰ لسیزه کې یې نسل له سیمه ایزو غوییزو او د دنمارک له سرو غوییزو، له سلېسویګ غوییزو او انجلن غوییزو اخیستل شوی. سور رنګ کې وي خو په سور سپین او نسواري رنګ کې هم شته دي. نسل یې د شیدو لپاره ساتل کیږي خو اوسمهال یې نسل ډېر کم پاتې دی.

د اتریش د غوییزو نسل دی. نوم یې د اینس سیند له اېنسټال درې اخیستل شوی. نسل یې له زېږېدیز کال څخه ۵۰۰ کاله وړاندې له لاتېن سیمه ایزو غوییزو اخیستل شوی وو. رنګ یې سور او سپین وي. د غوږنو داخل یې جلا رنګ کې وي. ښکرونه، د پوز څوکه، بوټونه یې تقریبا بې رنګه وي. له اتلسمې پېړۍ مخکې د کار او غوښې لپاره ساتل کېدل خو په اتلسمه پېړۍ کې یې ځای موربوډېن، پینزګو، کارینتین بلاندویا غوییزو ونیوه. په دوه کلنۍ کې بشپړ بلوغ ته رسېدلی وي خو څوربوالی نه پیدا کوي. غوښه یې د ښه کیفیت لرونکې ده. ګمان کېده چې تر ټولو وروستۍ دوه غواګانې یې په ۱۹۸۶ کې حلالې شوې وې خو وروسته یې د نسل نور غړي بیا وموندل شول او د نسل ژغورنې چارې یې پیل شوې. په ۲۰۰۴ کې په ۶ فارمونو کې ۶۵ غوییزو موجود وو....

ځانګړنه یې اوږده منحني شوي ښکرونه دي. نسل یې د انګلستان د شمال په لانکا شېر، وېسټ مور لنډ او یارک شېر سیمو کې اخیستل شوی او بیا له دې سیمې مرکزي انګلستان او ایرلنډ ته خپاره شوي. په پیل کې یې نسل د کاري غوییزو په توګه کارېده او غواګانو یې کمه اندازه شیدې کولې خو د شیدو کوچ یا شحم یې زیات وو. په اتلسم پېړۍ کې رابرټ بېکوېل په دې غوییزو کې د بدلون لپاره د نسل اخیستنې خپله طریقه وکاروله او د غوښې لپاره نسل یې ترې جوړ کړ. په ۱۸۷۸ کې یې د نسل د مالوماتو د ثبت لپاره ټولنه جوړه شوه. په مختلفو رنګونو کې شته دي....

د نیوزلنډ په اینډبای ټاپو کې د ۸۰ کلونو لپاره وحشي حالت کې موجود غوییز وو. اوسمهال یوازې اووه غوییز پاتې دي. اوسمهال یې د نسل ژغورنې چاره په بند ځای کې پیل شوې. یاد ټاپو کې په ۱۸۹۰ لسیزه کې هڅه وشوه چې په اینډر بای ټاپو کې فارمونه جوړ شي خو هڅه یې د خراب اقلیم له امله ناکامه شوه او نهه غوییز په سیمه کې ازاد پرېښودل شول.

لنډی لولو د غوییزو نسل دی او نسل یې په مرکزي اسیا کې اخیستل شوی. جنتیک کې یې تورین، یک او زیبو شامل دي. وزن یې له ۶۸ تر ۱۵۳ کیلو ګرامه پورې رسیږي او ګمان کیږي چې د نړۍ تر ټولو واړه غوییز دي.

د غوښې لپاره د استرالیا د غوییزو نسل دی. د نسل اخیستنې چارې یې له ۱۹۱۵ کال د کوینلنډ په شمال کې پیل شوې وې. نسل یې د انګلستان او زیبوین غوییزو له دوه رګه کېدو رامنځته شوی. د استرالیا لمړی تورینډیسین دوه رګه نسل ګڼل کیږي. تقریبا ۵۰% بوس انډیکوس او ۵۰% بوس توروس دی.

د ناروې په ګوډ برېنډ دره کې، اوسټېرډالېن او هېډمارکېن سیمو کې د غوییزو نسل دی. یادې سیمه په وښو پوښلي غرونه لري. په ۱۹۹۰ لسیزه کې یې نسل ډېر کم پاتې وو خو اوسمهال بېرته زیات شوي. د بدن هډوکي یې واړه او لنډ قد لري. ښکرونه لري او په مختلفو رنګونو کې پیدا کیږي. وزن یې له ۴۵۰ تر ۵۰۰ کیلو ګرامه پورې رسیږي.