د غوییزو نسلونه

د کورنیو شویو غوییزو وحشي شوی نسل وو. د نیوز لنډ په کمپ بېل ټاپو کې ازاد ګرځېدل. په ۱۹۷۶ کې یې چې کوم انځورونه اخیستل شوي داسې ښي چې پلرونو کې یې د لنډ ښکرو غوییزو نسل هم شته وو. اوسمهال یې ټول غوییز له منځه تللي. سیمې ته غوییز او مېږې په ۱۹۰۲ کې انتقال شوي وو. په ۱۹۱۰ کې لس غواګانې او شپږ غویان سیمه کې پرېښودل شوي وو.

د غوښې، شیدو او کار لپاره د پرتګال، ګالیسیا او هسپانیا نسل دی. په پرتګال کې ورته غوییز شته کومو ته چې باروسا نوم اخلي او تر کاچېنا غوییزو تنه کې غټ دي. ځینې خلک کاچېنا او باروسا دواړه د یو نسل دوه ډولونه ګڼي. نسل یې د پرتګال په شمال او کالیسیا کې له زېړو او نسواري غوییزو اخیستل شوی. پراخ، ډبل اوږده ښکرونه یې لور ته ورته شکل کې دي. د نړۍ په وړو نسلونو کې یو دی. د مخکینیو پښو په ولیو کې یې قد تر ۱۱۰ سانتي متره پورې لوړیږي. د غویي وزن یې تر ۵۵۰ کیلو ګرامه او د غوا تر ۳۹۰ کیلو ګرامه پورې رسیږي. په اوس وخت کې یې نسل یوازې د غوښې لپاره داسې سیمو کې ساتل کیږي چې اوړي کې ډېرې ګرمې، په ژمي کې هوا سړه او لنده وي او څر ځایونه پکې ډېر کم واښه لري. کمې شیدې کوي خو شیدې یې د دښتو د وحشي بوټو ښه بوي لري. له شیدو یې د "برانداس دا کاچېنا" په نوم پنېر جوړیږي. د بوي ښه حس لري او د بوي په ذریعه کم پیدا کېدونک...

د غوییزو د نسل ګروپ دی. د سوېل ختیځې اروپا په زیاتو هیوادونو کې پیدا کیږي. تر ټولو زیات په البانیا کې دي. په بوسنیا، کرواېشیا، کوسو، مکدونیا او سربیا کې هم زیات ساتل کېدونکی نسل دی. په هر هیواد کې یې نوم، کچه، رنګ توپیر لري. له ۱۵۰ تر ۲۵۰ کیلو ګرامه پورې یې وزن رسیږي. د کار، غوښې او شیدو لپاره ساتل کیږي. ناروغیو سره مقاومت لرونکي دي. د شیدو کچه یې هره سیمه کې توپیر لري خو په عمومي توګه له لنګېدو تر وچېدو پورې مودې کې له ۶۰۰ تر ۱۵۰۰ کیلو ګرامه پورې شیدې کوي. په شیدو کې یې د شحمو کچه له ۴ تر ۵.۶% پورې وي. په ژمي کې له ۲ تر ۶ میاشتو پورې موده کې په بند ځای کې ساتل کیږي او له هغې وروسته په ازادو څر ځایونو کې څریږي. د (Y-chromosomal microsatellite) مالومات یې ښي چې له سمینټال او د ایټالیا له غوییزو سره، له سور ګورباچوف او د مرکزي اسیا له یورینو غوییزو سره تړاو لري....

د ایټالیا په شمال ختیځ کې، د وېنېتو سیمې غرني غوییز دي. په ترېویزو، وېرونا او وېچېنزا ولایتونو کې خپاره شوي. په بنسټیزه توګه یې نسل د شیدو لپاره ساتل کیږي خو غویان یې د غوښې لپاره کاریږي. د وړې کچې غوییز دي. تور او سپین رنګ کې وي. د کمو وښو لرونکو غرنیو سیمو کې له څر سره بلدتیا لري. د سیمې له ناروغیو سره مقاومت لرونکی نسل دی. زیات عمر لرونکي او ژر د نسل زیاتونکي غوییز دي. د بدن کچه یې وړه ده او له همدې امله په کمو خوړو پاېدلی شي. شیدې یې د پنېر جوړونې لپاره کاریږي او په سیمه کې ترې مورلاکو دېل ګراپا پنېر جوړیږي. د غویي وزن یې تر ۴۵۰ کیلو ګرامه او د غوا وزن یې تر ۴۰۰ کیلو ګرامه پورې رسیږي. د مخکینیو پښو په ولیو کې یې قد تر ۱۲۵ سانتي متره پورې لوړیږي....

د شیدو لپاره د امریکا د غوییزو نسل دی. د درې موخو لپاره د سویس نسواري نسل څخه دوه رګه شوی. د امریکا نسل کې لکه د پلرونو په څېر یې د کار او غوښې کیفیت نشته او یوازې د شیدو لپاره غوییز دي. له لنګېدو تر وچېدو پورې موده کې تر ۱۰۲۳۱ کیلو ګرامه پورې شیدې کوي. په شیدو کې یې ۴% شحم او ۳.۵% پروتین موجود وي. شیدې یې د ښه کیفیت لرونکي پنېر لپاره مناسبې دي. په ۲۰ پېړۍ کې یې نسل د نړۍ زیات شمېر هېوادونو ته صادر شو او په ۱۹۹۰ کال کې، په ټوله نړۍ کې تر یو میلیون پورې غوییز موجود وو. تر ډېره یې نسل د دوه رګه کېدو لپاره کارېدلی او عصري نسلونه یې رامنځته کړي. تر نورو غوییزو زیات شحمي اسید لري. د شیدو د شحمو زرې یې ډېرې وړې وي او له همدې امله ژر د شیدو سطحې ته نه راپورته کیږي. د پروتینو او شحمو تناسب کې یې توپیر شیدې د پنېر جوړولو لپاره مناسبې کړي. د منځنۍ کچې غوییز دي. روښانه خړ نسواري رنګ لري. خو له سپین...

په قفقاز کې د ارمنیستان، داغستان، جورجیا او ازاربایجان د غوییزو نسل دی. نسل یې له کوستروما او د سویس له نسواري غوییزو له سیمه اییزو غوییزو سره اخیستل شوی. غواګانې یې د شیدو لپاره او غویان یې د غوښې لپاره ساتل کیږي.

په یوکرایني ژبه کې یې نوم (бypa кapпaтськa) لیکل کیږي. نسل یې د یوکراین په لویدیځ کې، په کارپاتین سیمه کې اخیستل شوی. نسل یې له سیمه ایزو او د سویس له نسواري غوییزو د غوښې او شیدو لپاره دوه رګه شوی. نسل یې په رسمي توګه له ۱۹۷۲ کال څخه پېژندل شوی.

په طبیعي توګه بې ښکرو غوییز دي. په سپین رنګ کې تور یا سره خاپونه لري. نسل یې یوازې د غوښې لپاره اخیستل کیږي. د نسل په اړه یې مستند مالومات له ۱۷ پېړۍ موجود دي. په خپل رنګ کې د سره رنګ لرلو لامل یې د سره رنګ الېل لرل دي. مخکې یې نسل په انګلستان او ایرلنډ کې بې کچې زیات ساتل کېدونکی نسل وو. د ښکلا لپاره یې پارکونو کې پادې د څو پېړیو په اوږدو کې ساتل کېدې. په جنتیکي توګه د انګلستان له پارک سپینو غوییزو سره تړاو لري یوازې توپیر یې د ښکرونو نه لرل دي او ګمان کیږي چې د پارک سپینو غوییزو نسل له همدې غوییزو اخیستل شوی وي....

بل نوم یې د جګړې نسل (Race de Combat) دی. نسل یې د فرانسې په سوېل کې اخیستل شوی. اوسمهال تر ډېره د فرانسې په رون، دېلتا او کمرګ کې ساتل کیږي. نسل یې د جګړې لپاره اخیستل شوی. له یادو غوییزو سره جګړه د پرتګال په طریقه (په اس ناست کس) او یا هم د هسپانیا په طریقه (پلي کس) کیږي. په کمرګ سیمه کې له دوه نسلونو یو نسل دی کوم چې نیمه وحشي دي. دوېم ډول یې (Raço di Biòu) د جګړې غوییز نه دي بلکې د (course camarguaise) په نوم لوبه کې کاریږي. براوا نسل له اېبېرې جګړه کوونکو غوییزو اخیستل شوی کوم ته چې د هسپانیا براوا نوم هم اخلي. په ۲۰۱۴ کال کې ټولټال ۳۲۷۵ غوییزو موجود وو....

په جرمني ژبه کې ورته (Braunvieh) نوم اخلي مانا یې "نسواري غوییز" ده. د غوییزو د نسل یو ګروپ دی، نسل یې په سویس کې اخیستل شوی. په ټوله الپین سیمه کې شته دي. نسل یې د درې موخو لپاره اخیستل شوی وو : غوا ګانې د شیدو لپاره او غویي د غوښې او کار لپاره. اوسمهال عصري شوی نسل یې یوازې د شیدو لپاره ساتل کیږي. د ۱۹ پېړۍ په پای کې دا ډول غوییز متحده ایالتونو ته هم صادر شوي او هلته ترې د شیدو لپاره د امریکا د سویس نسواري غوییزو په نوم نسل اخیستل شوی. له ۱۹۶۰ څخه د سویس نسواري غوییز په لویه کچه د امریکا غوییزو سره دوه رګه شوي. ځانګړنې نسواري یا خړ نسواري رنګ کې وي. تور پوز لري. غویی یې تر ۱۰۵۰ کیلو ګرامه او غوا یې له ۶۵۰ تر ۷۰۰ کیلو ګرامه پورې وزن کوي، د مخکینیو پښو په ولیو کې یې قد تر ۱۵۲ سانتي متره پورې لوړیږي. په غرنیو سړو سیمو کې له لنګېدو پس تر وچېدو پورې ۷۲۰۰ کیلو ګرامه شیدې کوي. مخینه د مرکز...

د غوښې لپاره په امریکا کې اخیستل شوی نسل دی. په نسل اخیستنه کې یې د امریکا انګس او براهمن غوییز کارېدلي. برانګس غوییز ۵/۸ انګس او ۳/۸ براهمن دی. له ۱۹۵۰ کال څخه په استرالیا کې هم د ورته غوییزو نسل اخیستل شوی کوم ته چې د استرالیا انګس نوم اخلي. مخینه په کال ۱۹۳۲ کې د انګس او براهمن د دوه رګه کېدو په اړه څېړنې پیل شوې. براهمن له تودې او لندې هوا سره بلدتیا لري او انګس د غوښې ښه کیفیت، بې ښکرو غوییز دي او د دواړو د ځانګړنو یو ځای کول مناسب نسل ترلاسه کوي.  ...

د هېرفورډ او براهمن غوییزو دوه رګه شوی نسل دی. برافورډ غوییز ۳/۸ براهمن او ۵/۸ هېرفورډ دی. د دواړو نسلونو ځانګړنې په ځان کې لري. رنګ یې لکه د هېرفورډ غوییزو په څېر سور وي، سر، د ګېډې لاندې برخه او پښې یې سپینې وي. د بدن څورب والی یې براهمن ته ورته دی. په بنسټیزه توګه د غوښې لپاره ساتل کیږي خو ځینې خلک یې د نندارې لپاره هم ساتي. نسل یې په استرالیا کې په ۱۹۴۶ کې او په فلوریډا کې په ۱۹۴۷ کې اخیستل شوی. د غوړ لرونکي پوستکي، د زیاتو خولو مرغړیو لرلو له امله له تودوخې او کټملو سره مقاومت لرونکي دي....

په ختیځه افریقا کې د زېبو غوییزو د ګروپ ډېر پېژندل شوی د غوښې لپاره نسل دی. جنتیک کې یې ۶۴% بوس اندیکوس، ۲۴% اروپایي بوس توروس، ۱۲% د افریقا بوس توروس دی. له سیمه ایزو پرازیتونو سره مقاومت لرونکي دي. ارام طبیعت لري او د نورو زېبو غوییزو په پرتله ژر خپل نسل زیاتوي. ډولونه اورما بوران د بوران غوییزو تر ټولو کوچنی ډول دی. ورپسې د کینیا بوران تر نورو کوچني دي. د اورما بوران غویی له ۲۲۵ تر ۳۹۵ کیلو ګرامه پورې او غوا له ۲۵۰ تر ۳۵۵ کیلو ګرامه پورې وزن کوي. د کینیا د بوران نسل له اورما بوران څخه اخیستل شوی، وزن یې تر ۸۵۰ کیلو ګرامه پورې رسیږي. پرازیتونه بوران کم ټریپان ټولرېنس لري. یوازې یو څو الېل لري کوم چې په جنتیکي انټروګرېشن کې ګټور دي. مخینه بوران نسل له سیمه ایزو لنډ ښکرو زېبو غوییزو اخیستل شوی کوم چې افریقا کې د سوېلې ایتوپیا بورانا اورومو خلک ساتي. معمولا سپین یا س...

د سوېلې افریقا د غوییزو نسل دی. د سیمه ایزو ناروغیو سره د بې کچې زیات مقاومت او د غوښې د ښه کیفیت له امله ډېر ساتل کېدونکي غوییز دي. نسل یې د پروفیسور جان بونسمارا د تجربې پایله کې رامنځته شوی. بونسمارا د افریکنر غوییزو (سانګا د غوییزو ګروپ) هېر فورډ او لنډ ښکرو (د غوییزو تورین ګروپ) له دوه رګه کېدنې رامنځته شوی.

د سویډن د بې ښکرو غوییزو غرنی نسل دی. په مختلفو رنګونو کې شته دي. د غویي وزن یې تر ۶۰۰ کیلو ګرامه او د غوا تر ۴۵۰ کیلو ګرامه پورې رسیږي.

د غوییزو دوه رګه نسل دی. نسل یې له ګالوې غواګانو او له لنډ ښکرو غویانو په سکاټلنډ کې اخیستل شوی. د لوړو سیمو له څرځایونو او سړې هوا سره بلدتیا لري. غواګانې یې بدن کې بې کچې زیات شحم لري. په ډېرو کمو خوړو هم د مناسبې کچې شیدې کوي. د یارک شېر په ځینو سیمو کې پرېښودل شوي او موخه یې سیمه کې د وښو مدیریت دی. په ژمي کې په ډېرو کمو خوړو او وړو بوټو پاېدلی شي.

د انګلستان د غوییزو نسل وو. په ۱۹ پېړۍ کې یې نسل د دوه موخو لپاره اخیستل شوی وو. غویان یې د غوښې لپاره او غواګانې یې د شیدو لپاره ساتل کېدې. په ۱۹۶۷ کال کې، په انګلستان کې د غوییزو د خولې او پښو ناروغي ګډه شوه او د دې غوییزو نسل یې له منځه یوړ. وروسته یې نسل بیا ځلې له هغو غوییزو واخیستل شو کوم چې د همدې نسل دوه رګه خسکیان وو او یوازې البیون نوم ورکړل شو.

د فرانسې د غوییزو نسل دی. په ۱۹۶۲ کې یې نسل د سوېل لویدیځې فرانسې له درې کاري نسلونو د پېرینې بلاند، د کیورسي بلاند او ګارونېز اخیستل شوی. له ۱۹۷۰ کال څخه د فرانسې درېم تر ټولو زیات د غوښې لپاره ساتل کېدونکی نسل دی د غوښې لپاره نور تر ټولو زیات ساتل کېدونکي شارولې او لیموزه غوییز دي. د نړۍ زیات شمېر هیوادونو ته یې هم نسل صادر شوی. کریمي یا غنمو ته ورته رنګ کې وي. رنګ کې یې له روښانه تر تېز پورې د سوروالي رنګ هم امکان لري. په ۱۵ میاشتو کې تر ۵۰۰ کیلو ګرامه پورې وزن زیاتوي. د غویي وزن یې تر ۱۴۰۰ کیلو ګرامه او د غوا تر ۱۰۵۰ کیلو ګرامه پورې رسیږي. د مخکینیو پښو په ولیو کې د غویي قد تر ۱۶۵ سانتي متره او د غوا تر ۱۵۵ سانتي متره پورې لوړیږي....

د ایټالیا په شمال کې، دلومبارډي سیمې، د ایمیلیا روماګنا په پو دره کې د دوه موخو لپاره د غوییزو اخیستل شوی نسل دی. غویان یې د غوښې لپاره او غواګانې یې د شیدو لپاره ساتل کیږي خو مخکې د کاري موخې لپاره هم کارېدل. نوم یې له مودېنا ولایت اخیستل شوی. په ۱۹ پېړۍ کې یې نسل په کارپي سیمه کې ډېر زیات وو او له همدې امله ځینې خلک ورته کارپي جانه نوم اخلي، وروسته یې نسل په پو دره کې زیات وساتل شو او له همدې امله ورته بیانکا دېلا وال پادانا نوم اخلي (د نومونو تلفظ یې ایټالوی دی). مخینه مخینه یې نه ده مالومه خو ګمان کیږي چې نسل یې پودولیکا او رېجانا غوییزو رامنځته کړی وي. د نسل په اړه یې مستند مالومات له ۱۹۵۰ لسیزې موجود دي، د نسل نوم یې له ۱۸۸۰ کال څخه ایښودل شوی. په ۲۰ پېړۍ کې تر ۲۰۰۰۰۰ زیات غوییز موجود وو خو په ۲۰۱۲ کې ټولټال ۱۰۲۲ غوییز پاتې وو. د غویي وزن یې تر ۱۰۵۰ کیلو ګرامه او د غوا وزن ی...

په باسک او فرانسه کې د نیمه وحشي وړو غوییزو نسل دی. نسل یې اوسمهال ډېر کم پاتې دی. غویی یې له ۴۰۰ تر ۵۰۰ کیلو ګرامه پورې او غوا یې له ۳۰۰ تر ۳۵۰ کیلو ګرامه پورې وزن کوي. د مخکینیو پښو په ولیو کې یې قد له ۱۲۰ تر ۱۳۰ سانتي متره پورې لوړیږي. مخینه مخینه یې نامالومه ده. او نوم د باسک کلیمې (behi izua) اخیستل شوی مانا یې "تېښته کوونکي، په اسانۍ نه نیول کېدونکي یا پیدا کېدونکي غوییز" ده په دې نوم یې له کورني شوو غوییزو (extebehi) جلا کړي. په باسک میتولوجي کې هم د سره غویي (Zezengorri) په نوم یاد شوي اوپه میتولوجي کې یې دنده د ماري په نوم د خدایې د خزانو ساتونکی دی. ډېری خلک ګمان کوي چې ممکن د پادو له شپونکیانو غوییزو یا تېښته کړې وي او یا ترې په یادو غرونو کې ورک شوي وي او یاد نسل ترې رامنځته شوی وي. اوسمهال یې د نسل ژغورنې لپاره ځانګړی پروګرام جوړ شوی....