ټولې لیکنې

د ډول علمي نوم یې (Cricetomys emini) ده. د افریقا کڅوړه لرونکي موږک په نامه هم پېژندل کیږي. د ګامبیا کڅوړې لرونکي موږک سره تړاو لري. اصلي ځای یې افریقا ده. د ځنګلو او لویو هوارو په پولو کې ژوند کوي. د ګامبیا د کڅوړې لرونکي موږک په پرتله د ختنې ښه وړتیا لري. د خولې کڅوړه یې غټ موږک ته ورته ده. ساینسي ډلبندي کېنګډم ژوي فایلم کورډاټا کلاس تی لرونکي ډله شخوند وهونکي کورنۍ نیسوما ایډای فرعي کورنۍ کرېسېټومي اینای نسل کرېسېټومیس...

د ډول علمي نوم یې (Cricetomys gambianus) ده. د افریقا دغټې کڅوړه لرونکې مږې (African giant pouched rat) په نامه هم یادیږي. په کریسټومیس نسل (genus Cricetomys) کې شامله ده. د سترګو لید یې کمزوری ده د بوي په حس او اورېدو باندې خپل فعالیت کوي. په خوله کې کڅوړه لري. له یو تریو نیم کیلو ګرامه پورې وزن کوي. تر ۲۰ غړو پورې په ډله یا کالونۍ کې ژوند کوي. هر څه خوړونکې ده. خپل ځان په شنو، حشرو، حلزون او چنګاښ تغذیه کوي خو په خوړو کې خرما غوره ګڼي.   په یوه ورځ کې تر یو کیلو ګرامه زیات مغزي او نورو خواړه په خپله کڅوړه کې ساتلای شي او د ځمکې لاندې خپلو غارونو ته یې د ذخیره کولو لپاره له ځان سره وړي. په خپلو غارونو کې یوه عمومي لار او مختلفې خونې جوړوي. یوه خونه یې د خوب او نورې د خوړو د ذخیره کولو لپاره کاروي. د ۵ او ۷ میاشتو تر منځ جنسي بلوغیت ته رسیږي. په هرو ۹ میاشتو کې تر څلو ځلو پورې ب...

د ډول علمي نوم یې (Cricetomys ansorgei) ده. په نیسو مي ایډای کورنۍ (family Nesomyidae) کې د شخوند وهونکو یو ډول ده. د سوېلې افریقا په معتدله سیمو کې پرېمانه پیدا کیږي په ځانګړې توګه زمبابوې، کینیا، تانزانیا، زامبیا او د کانګو په جمهوریت کې.   غټ شخوند وهونکی ژوی ده. نر یې په کچه کې له ښځې غټ وي. د نر وزن یې له یو نیم تر دوه کیلو ګرامه پورې رسیږي. د ښځې وزن یې له یو تر یو نیم کیلو ګرامه پورې وي. د سر او تنې اوږدوالی یې له ۷۰ تر ۸۰ سانتي متره پورې رسیږي. له ۱ تر ۳ پورې بچیان زېږوي. نر یې مخ په ځایونو پورې سولوي تر څو په خپل بوي باندې سیمه وټاکي، په خپلو ادرارو هم دا چاره ترسره کوي. انسانان یې د نري رنځ د ازموینې لپاره او په ځمکه کې د ماین پیدا کولو لپاره کاروي. ساینسي ډلبندي کېنګډم ژوي فایلم کورډاټا کلاس تی لرونکي ډله شخوند وهونکي ...

د ډول علمي نوم یې (Beamys major) ده. د اوږدې لکۍ کڅوړه لرونکي موږک (long-tailed pouched rat) په نامه هم یادیږي. په نیسو مي ایډای کورنۍ (family Nesomyidae) کې د شخوند وهونکو یو ډول ده. په مالاوي، تانزانیا او زامبیا کې پیدا کیږي. د ټیټو سیمو په معتدلو او نیمه معتدلو لندو ځنګلونو کې ژوند کوي. د ژوند لپاره د چاپېریال نشتون سره مخ ده لامل یې د ځنګلونو وهل دي. ساینسي ډلبندي کېنګډم ژوي فایلم کورډاټا کلاس تی لرونکي ډله شخوند وهونکي کورنۍ نیسوما ایډای فرعي کورنۍ کرېسېټومي اینای نسل بیمیس...

د ډول علمي نوم یې (Beamys hindei) ده. د اوږدې لکۍ کڅوړه لرونکی موږک (long-tailed pouched rat) نوم هم ورته اخلي. په نیسو مي ایډای کورنۍ (family Nesomyidae) کې د شخوند وهونکو یو ډول ده. په کینیا او تانزانیا کې پیدا کیږي. د ټیټو سیمو په معتدلو او نیمه معتدلو لندو ځنګلونو کې ژوند کوي. د ژوند لپاره د چاپېریال نشتون سره مخ ده لامل یې د ځنګلونو وهل دي. ساینسي ډلبندي کېنګډم ژوي فایلم کورډاټا کلاس تی لرونکي ډله شخوند وهونکي کورنۍ نیسوما ایډای فرعي کورنۍ کرېسېټومي اینای نسل بیمیس...

په نیسو مي ایډای کورنۍ (family Nesomyidae) کې د شخوند وهونکو نسل ده. د شخوند وهونکو لاندې دوه ډولونه پکې شامل دي. Genus Saccostomus – pouched mice South African pouched mouse, Saccostomus campestris Mearns’s pouched mouse, Saccostomus mearnsi ساینسي ډلبندي کېنګډم ژوي فایلم کورډاټا کلاس تی لرونکي ډله شخوند وهونکي کورنۍ نیسوما ایډای فرعي کورنۍ کرېسېټومي اینای نسل سکوسټوموس

د کریسټومیس نسل (genus Cricetomys) ده. مخکې د ریښتینو مږو او موږکانو په موریډای کورنۍ کې (Muridae) ډلبندي شوې وې خو له مالیکولي مطالعې وروسته اوسمهال په نیسومي ایډای کورنۍ (family Nesomyidae) کې ډلبندي شوي. د افریقا د سهارا په فرعي سیمو کې پیدا کیږي. د سر او تنې اوږدوالی یې له ۲۵ تر ۵۴ سانتي متره پورې وي، لکۍ یې له ۳۶ تر ۴۶ سانتي متره پورې اوږدیږي. له یو تر یو نیم کیلو ګرامه پورې وزن کوي.   د شپې لخوا ژوند کوونکې (nocturnal) دي، هر څه خوړونکې (omnivorous) دي. له سوېلې افریقا پرته په ټوله سب سهارا کې پیدا کیږي. په ځنګلونو، ونو لرونکو سیمو او باغونو کې پیدا کیږي چېرې چې د ورځې لخوا ونو ته خیژي تر څو میوه وخوري. په لندو سوري لرونکو سیمو کې پټیږي، له یو تر پنځو پورې بچیان زېږوي. Genus Cricetomys – giant pouched rats Southern giant pouched rat, Cricetomys ansorgei Gambian ...

د شخوند وهونکو ژو ۳۳ ډولونه دي. د ختیځې اروپا، اسیا او شمالي افریقا په سارا ګانو او وچ چاپېریال کې ژوند کوي. موږک ته ورته ژوي دي، اوږدوالی یې له ۵ تر ۱۰ سانتي متره پورې رسیږي او لکۍ یې له ۷ تر ۲۵ سانتي متره پورې اوږده وي. د ډولونو تر منځ یې ځینې ځانګړنې د پام وړ توپیر لري په ځانګړې توګه د غوږونو اوږدوالی. د وروستیو پښو ګوتې یې له درې تر پنځو پورې وي، ټول ډولونه یې لنډې مخکینۍ پښې او اوږدې وروستۍ پښې لري.   که چېرې خطر احساس کړي په خپلو وروستیو پښو تر درې متره پورې ټوپ وهي. کله چې قدم وهي په دوه وروستو پښو ګرځي خو د منډې پر وخت څلور واړه پښې کاروي. کله چې ولاړ وي په خپلې لکۍ تکیه کوي. ورځ په خپلو غارونو کې تېروي او د شپې لخوا په تخمونو او د بوټو په اوبو لرونکو برخو پسې راوځي. حشرې هم خوري. په ژمي کې د ژمي په خوب ویده کیږي. د ژوبڼ په بندو پنجرو کې اوبه څکي خو په وحشي ژوند کې د اوب...

په نیسومیډای کورنۍ (family Nesomyidae) کې د شخوند وهونکو نسل ده او د شخوند وهونکو لاندې دوه ډولونه پکې شامل دي. د غټ موږک کوچنی ډول - Lesser hamster-rat علمي نوم یې (Beamys hindei) ده. د غټ موږک غټ ډول - Greater hamster-rat علمي نوم یې (Beamys major) ده. ساینسي ډلبندي کېنګډم ژوي فایلم کورډاټا کلاس تی لرونکي ډله شخوند وهونکي کورنۍ نیسوما ایډای فرعي کورنۍ کرېسېټومي اینای نسل بیمیس

د زپوډینای فرعي کورنۍ (subfamily Zapodinae) غړې دي. د شخوند وهونکو ژو ۵ ډولونه دي. په چین او شمالي امریکا کې ژوند کوي. وزن یې له ۱۳ تر ۲۳ ګرامه پورې او اوږدوالی له ۸ تر ۱۱ سانتي متره پورې رسیږي، لکۍ یې له تنې څخه اوږده وي. بدن یې درې رنګونه لري، ګېډه یې سپینه، ملا یې نسواري او څنګونه یې د وسپنې د زنګ رنګ ته ورته یا هم خړ وي. د لکۍ پاسه برخه یې نسواري او لاندې برخه سپینه وي.   په ټولو څلورو پښو منډه او ګام وهي خو کله چې خطر احساس کړي تر ۴ متره پورې په وروستیو پښو ټوپ وهلی شي او خپله لکۍ د توازن ساتلو لپاره کاروي. په بنسټیزه توګه په ځمکه ژوند کوونکې دي خو بوټو ته د ختلو ښه وړتیا لري او ښې لامبو وهونکې هم دي. د نورو ژو په پرېښودل شوو غارونو کې کرې ته ورته شکل کې له وښو ځالې جوړوي. خواړه یې تخمونه، مرخېړي، میوې او بې شمزي دي. په وړو کبانو او حلزون باندې هم برید کوي. په ژمي کې د ژمي ...

د میکروډیپوډوپس نسل (genus Microdipodops) ده. دوه ډوله په دوه پښو ګرځېدونکې مږې دي. د متحده ایالتونو په ځینې سارا ګانو کې ژوند کوي. په خولې کې کڅوړه لرونکې شخوند وهونکې دي. مخکینۍ پښې یې لنډې او وروستۍ پښې یې اوږدې وي.   د (Microdipodops megacephalus) ډول یې نسواري رنګه ملا او خړه یا سپین رنګه ګېډه لري. زېړه کنګرو مږه (pale kangaroo mouse) علمي نوم یې (M. pallidus) ده، د بدن پاسه برخه یې کریمي او ګېډه یې سپینه وي.   کنګرو مږې له ۱۰تر ۱۷ ګرامه پورې وزن کوي، اوږدوالی یې تر ۸ سانتي متره پورې رسیږي او لکۍ یې له ۶ تر ۱۰ سانتي متره پورې اوږدیږي. کله چې خوځښت کوي خپله لکۍ د توازن ساتلو لپاره کاروي. د لکۍ منځ یې په اوړي کې پړسیږي او شحم پکې ذخیره کیږي کوم چې د ژمي د خوب پر وخت د انرژي د سرچینې په توګه کاروي. د خپلې خولې په کڅوړه کې خپلو غارونو ته له ځان سره خواړه د ذخیره کولو...

د ډیپوډومیس نسل (genus Dipodomys) ده. د شمالي امریکا په دوه پښو ګرځېدونکي، ۲۲ ډوله د سارا شخوند وهونکي دي. غټ سرونه، غټې سترګې، لنډې مخکینۍ پښې لري. وروستۍ پښې او منګولې یې اوږدې وي. خولې سره بهر برخه کې کیسه یا کڅوړه لري او د پاکولو لپاره یې په بل مخ اړوي. وزن یې له ۳۵ تر ۱۸۰ ګرامه پورې وي، اوږدوالی یې له ۱۰ تر ۲۰ سانتي متره پورې رسیږي، دلکۍ اوږدوالی یې د بدن له کچې سره برابر وي. نرم ورېښمین وېښته لري او رنګ یې د شګې له رنګه تر تېز نسواري پورې شته. مخ یې کرښې یا خالونه لري. په خپلو وروستیو پښو تر دوه متره پورې ټوپ وهلی شي. که چېرې کم واټن کې خوځښت کوي نو خپلې مخکینۍ لنډې پښې هم کاروي. په نرمه شګه کې د ځان پاکولو لپاره خلپلکې وهي او که چېرې داسې ونکړي بدن یې درد پیدا کوي او وېښته یې سره نښلي.   خپلې سمڅې یا د ځمکې لاندې باسي او یا هم د ځمکې له پاسه کوټه شوې غونډۍ ته ورته خاوره ک...

د ډول علمي نوم یې (Selevinia betpakdalaensis) ده. د مرکزي اسیا شخوند وهونکی ژوی ده. ډېر کم نیول شوی او یا لیدل شوی. وزن یې تر ۲۸ ګرامه او اوږدوالی یې له ۸ تر ۱۰ سانتي متره پورې رسیږي، لکۍ یې له ۶ تر ۸ سانتي متره پورې اوږدیږي. ګڼ، نرم خړ وېښته لري. دواړه وېښته او پوستکی یې کوریز کوي. نور شخوند وهونکي یوازې وېښته بدلوي او پوستکی یې کوریز نکوي. د ثنایا غاښونه یې ډېر غټ خو د ژامې غاښونه یې واړه دي.   نسل یې ډېر کم ده او له منځه تللو سره مخ ده. یوازې د قزاقستان د بلخش بند چار چاپېره سارا کې پیدا کیږي. د ورځې لخوا هم لیدل شوي خو په بنسټیزه توګه د شپې لخوا فعالیت کوي....

د ریښتینو مږو او موږکان په (Muridae) کورنۍ کې د جېربیلینیای فرعي کورنۍ (subfamily Gerbillinae) غړي دي، په اسیا، افریقا کې ۱۱۰ ډولونه لري. ټول له وچ چاپېریال سره بلدتیا لري. د منګلولیا (Meriones unguiculatus) ډول یې ډېر ارام طبیعت لري او د کورني ژوي په توګه په کورونو کې ساتل کیږي.   ټول سارایي موږکان اوږدې وروستۍ پښې، په منځنۍ کچه غټ غوږونه او غټې سترګې لري خو په نورو ځانګړنو کې له یو بل سره توپیر لري. له څورب تر ډنګر پورې بدن لري. تر ټولو غټ ډول یې غټ سارایي موږک (great gerbil) ده، د ډول علمي نوم یې (Rhombomys opimus) ده. د مرکزي اسیا په سارا کې ژوند کوي، اوږدوالی یې له ۱۵ تر ۲۰ سانتي متره پورې وي، لکۍ یې له بدن څخه کمه اندازه لنډه او وېښته لرونکې وي. تر ټولو کوچنی سارایي موږک د شمالي افریقا (Desmodilliscus braueri) ډول ده. له ۶ تر ۸ ګرامه پورې وزن کوي، اوږدوالی یې له ۴ تر ۸ سان...

علمي نوم یې (Mesocricetus auratus) ده. د غټ موږک یو ډول ده او د کورني ژوي په توګه ساتل کیږي. لکه د نورو غټو موږکانو په څېر څورب بدن، لنډې پښې، پراخې منګولې او ببر غوږونه لري. خوله کې د خوړو ساتلو لپاره کیسه یا کڅوړه لري. د لکۍ رنګ یې سپین او یا ګلابي وي.   کوچنی شخوند وهونکی ژوی ده، وزن یې تر ۱۰۰ ګرامه او د بدن اوږدوالی یې تر ۱۸ سانتي متره پورې رسیږي. ښځه یې له نر څخه بدن کې کمه اندازه غټه وي. د وحشي غټ موږک د بدن د پاسه برخې رنګ تېز سرو زرو ته ورته زېړ وي او دبدن لاندې برخه یې سپین یا کریمي رنګ لري خو نسل اخیستونکو یې د نسل اخیستنې د تخنیک له لارې په جوړښت کې توپیر راوستی. تر ۱۲۰ زیات په جوړښت کې توپیر لرونکي نسلونه یې اخیستل شوي.   وحشي نسل یې د سوریې د حلب ښار چارچاپېره ژوند کوي. په ۱۹۳۰ کې یې د نسل یو ګروپ له سوریې څخه فلسطین ته انتقال شو او له فلسطین څخه ټولې نړۍ...

د کریسیټینای فرعي کورنۍ (subfamily Cricetinae) ده. د اوراسیا ۱۸ ډوله شخوند وهونکي ژوي دي. د خولې په داخل کې کڅوړه یا کیسه لري او خواړه پکې ذخیره کوي. د سوریې سرو زرو ته ورته زېړ غټ موږک (golden hamster) علمي نوم یې (Mesocricetus auratus) ده په کورونو کې د کورني ژوي په توګه ساتل کیږي. غټ موږکان څورب بدن لري، لکۍ یې د بدن په پرتله ډېره لنډه وي، واړه ببر غوږونه او لنډې پښې او د پښو پراخې پنجې لري. د بدن رنګ یې له خړ نسواري تر سور نسواري پورې وي. د خېټې لاندې برخه یې هر ډول کې توپیر لري او رنګ یې له سپین تر خړ پورې وي. زونګریان غټ موږک ( Dzhungarian hamster) علمي نوم یې (Phodopus sungorus) ده او برګ لنډی غټ موږک (striped dwarf hamster) علمي نوم یې (Cricetulus barabensis) ده د ملا د تیر له پاسه تېز رنګ کې کرښه لري چې له سر تر لکۍ پورې اوږده غزېدلې وي. لنډی سارایي غټ موږک (Dwarf desert hamsters)...