ټولې لیکنې

د باربري اسونو (Barbary) په نامه هم یادیږي. د شمالي افریقا د باربري ایالت د اسونو ځایي نسل ده. له عربي اسونو سره تړاو لري خو له عربي اسونو غټ دي. رنګ یې ډېر وخت سور یا نصواري وي. د عربي اسونو په څېر په اوږد واټن کې چټکه منډه وهلای شي. په متحده ایالتونو کې هم د هسپانوي بارب (Spanish-Barb) په نامه نسل اخیستل شوی خو شمېر یې کم ده.  

د منډو د سیالیو لپاره د انګلستان اس وو، په ۱۹۳۲ کې پیدا شوی، په ۱۹۳۵ کې د انګلستان د (British Triple Crown) ګټونکی شو. د (Triple Crown) ګټلو لپاره یې ۹ لوبې وکړې او د ټولو سیالو ګټونکی وو. مالک یې اغا خان وو، روزونکی یې فرنک بټرس (Frank Butters) وو. د اس لپاره یې ساتنځای په ایرلنډ کې جوړ کړی وو. په ۱۹۳۶ کال کې تقاوت شو. په ۱۹۳۹ کال کې په د متحده ایالتونو په یوې ادارې وپلورل شو او یادې ادارې د ارجنټینا په یوې ادارې په ۱۹۴۶ کې وپلوره.

د امریکا د منډې د سیالۍ لپاره د اس نوم ده. په ۱۹۴۳ کې پیدا شوی. په ۱۹۴۶ کې یې د امریکا د اسونو د منډو درې سیالۍ (the Kentucky Derby, the Preakness Stakes, and the Belmont Stakes) وګټلې او د ( Triple Crown) اووم ګټونکی شو.

د منډې د سیالۍ لپاره د امریکا اس وو، په ۱۹۸۴ کې زېږېدلی او په ۱۹۸۷ کې یې دوه لوبې (the Kentucky Derby and the Preakness Stakes) وګټلې خو د (Triple Crown) ګټلو لپاره د درېمې لوبې (Belmont) ګټل اړین وو خو الیشېبا درېمه لوبه وبایلله. په ۱۹۸۵ کال کې الیشېبا د تکزاس د مېډ لنډ (Dorothy Scharbauer) او لور یې (Pamela) دواړو په ۵۰۰۰۰۰ ډالر پېرلی وو. په ۲۰۰۹ کال کې مړ شو.

افېرمډ په امریکا کې د منډې د سیالۍ لپاره د اس نوم وو کوم چې په ۱۹۷۵ کې زېږېدلی وو او په ۱۹۷۸ د (the Kentucky Derby, the Preakness Stakes, and the Belmont Stakes) په نامه لوبو کې د (Triple Crown) یولسم ګټونکی شو. په ۱۹۷۹ کال کې تقاوت شو. ټولې یې ۲۹ لوبې کړې وې او د ۲۲ لوبو ګټونکی وو. په خپلو ۲۲ لوبو کې یې ۲۳۹۳۸۱۸ ډالر ګټلي وو.

بشپړ نوم یې (Franklin Parsons Perdue) ده. د ۱۹۲۰ کال، د مې میاشت په ۹ نېټه، په سالیسبري کې زېږېدلی او د ۲۰۰۵ کال، د مارچ په ۳۱ نېټه، په سالیسبري کې مړ شوی. په کور کې جوړو شوو اعلاناتو باندې یې خپل د چرګانو تجارتي نښان په پراخه کچه نامتو کړ. لمړی اجرایوي مشر (CEO) وو چا چې د خپلې کمپنۍ لپاره خپله تبلیغاتي اعلانات جوړ کړل. تر ۲۰۰ پورې تلویزیوني اعلاناتو کې راڅرګند شوی. له ۱۹۵۲ تر ۱۹۸۸ پورې په خپلې کمپنۍ کې اجرایوي مشر وو، له ۱۹۷۹ تر ۱۹۹۱ پورې د خپلې کمپنۍ ریس وو. په ۱۹۹۴ کې یې خپل زوی جېمز د شرکت اجرایوي مشر کړ. په ۱۹۵۲ کې یې د شرکت عاید ۶ میلیونه ډالر، په ۲۰۰۴ کال کې یې عاید ۲.۸ بیلیونه ډالر وو....

په انګرېزۍ کې یې نوم (Kashmir goat) هم لیکل کیږي. د کورنیو وزو نسل ده، د نرمې وړۍ لرونکې وزه ده او خلک یې ډېره د وړۍ لپاره ساتي. له وړۍ یې کشمیری شال یا ټکری جوړیږي. کشمیری وزې په جوړښت کې توپیر لري خو تر ټولو عام جوړښت یې غټ غوږونه، نري اوږده د بدن غړي پراخه ښکرونه لري خو ښکرونه یې تاو شوي نه وي، سیده اوږده وېښته لري.  

د هند په سمندرګي کې د نړۍ یو تر ټولو لوی مرجاني ټاپو ده د سیشلزد ټاپو ګانو له ګروپ څخه ۶۰۰ مایله (۱۰۰۰ کیلو متره) سوېل لوېدیځ لور کې واقع ده او د سیشلز جمهوریت برخه ده. له ۱۹۶۵ تر ۱۹۷۶ پورې خپله الدبرا ټاپو او فارکوهار، دېسروچېس، چېګوز د ټاپو ګانو مجموع د برطانوي هند سمندري برخه ګڼل کېده. د ۱۹۷۶ کال په جون کې چې کله سیشلز بېرته الدبرا ټاپو ته وګرځېده د سیمې استقلال یې تر لاسه کړ. الدبرا منځ کې لوی تالاب لري خو ډېر ژور نده، د تالاب چار چاپېره ټاپو ده او د ټاپو چار چاپېره سمندر ده. په ټاپو کې د بوټو او ونو ځنګل موجود ده. په ۱۹۸۲ کال کې د نړۍ تاریخي سیمه وګڼل شوه او په ۲۰ پېړۍ کې له خلکو خالي شو. الدبرا ټاپو ۱۹ مایله (۳۰.۵ کیلو متره) پراخوالی او ۸ مایله (۱۳ کیلو متره) اوږوالی لري....

په شمالي ایتوپیا کې تاریخي ښار ده. په ۷۰۰۰ فټه (۲۱۰۰ متره) لوړه کې د ادوا لوېدیځ لور ته پروت ده. پخوا د اکسوم سلطنت مرکز وو خو اوسمهال مذهبي او د سیلانیانو مرکز ده. د ګرانایټ هرم ته ورته لوړې منارې پکې موجودې دي نیمې ماتې غورزېدلي او نیمې تر اوسه ولاړې دي اوږدوالی یې ۱۲۶ انچه ده، یوازې یوه یې ۱۱۰ فټه (۳۴ متره) اوږده ده چې اوسمهال غورزېدلې. په ځینو منارو کې د کړکۍ او دروازو شکلونه هم شته.   یادې منارې کله چې سیمه کې په څلورمه پېړۍ کې عیسویت خپور شور پاچا په خپله سیمه کې دا منارې نصب کړي یوه یې د درېمې پېړۍ مناره ده چې تر ټولو زړه ګڼل کیږي. او په ۱۹۳۷کې ایټالوي پوځ چور کړې وه خو په ۲۰۰۵ کال کې د ایټالیا حکومت بېرته ایتوپیا ته ورکړه.   اکسوم د ایتوپیا د ارتوډوکس عیسویانو لپاره یو سپېڅلی ښار ده. په ښار کې یو هوایي ډګر، روغتون او یو روغتیا مرکز هم شته په ۲۰۰۶ کې یې نفوس ۴۷...

نښلونکي نسجونه په بدن کې د بدن او د بدن د غړو د شکل ساتنه کوي، یوالی رامنځته کوي داخلي ملاتړ چمتو کوي. نښلونکو نسجونو کې مختلف ډوله فایبري نسجونه شامل دي کوم چې په حجرويتوب او غلظت کې توپیر لري او همداسې د پېژندنې وړ (bone, ligaments, tendons, cartilage, and adipose or fat tissue) نښلونکي نسجونه دي.   د ګېډې په جوف کې ډېر غړي د (mesentery) غشاء په ذریعه د ګېډې له دیوال څخه زوړند دي او نښلونکي نسجونه یې ملاتړ کوي، نور غړي د وازدې په نسجونو (adipose tissue) کې ځای شوي، د وازدې نسجونه هم د نښلونکو نسجونو یو شکل ده په کوم کې چې حجرې د وازدې د انرژۍ د ترکیب او ذخیره کولو لپاره ځانګړې شوي، وازدې ته انګرېزۍ کې (lipid) هم وایي. د ټول بدن ملاتړ اسکلیټ کوي کوم چې له هډوکو جوړ شوی او د نښلونکو نسجونو یو ډول ده، د هډوکو برخې عضلو او لېګامېنټ نسجونو (ligaments) سره نیولي یا نښلولي وي - لېګام...

په انګرېزۍ کې (Assur) هم لیکل کیږي، اوسنی نوم یې قلعة شرقا ده، پخوا د اشوریانو مذهبي مرکز وو، د شمالي عراق د نهر دجلة په لوېدیځه څنډه کې واقع ده. په دې سیمه کې په لمړي ځل په ساینسي توګه د ۱۹۰۳–۱۳ کلونو ترمنځ یو جرمني ساینس پوه (Walter Andrae) کنده وکیندله. اشور پخوا د همدې ښار، د هېواد او د دې خلکو د اصلي خدای نوم وو.   په دې سیمه کې چې اوس یې تاریخي اثار راښکل شوي د زېږېدیز کال څخه ۲۵۰۰ کاله وړاندې ممکن له سوریې او یا هم له سوېل خلک راغلي وي او د لته مېشت شوي وي. ګمان کیږي چې دا ښار له زېږېدیز کال څخه تر ۶۱۴ کاله وړاندې پورې اباد وو او له دې وروسته بابلیانو (Babylonians) وران کړی. نیم ښار له زېږېدیز کال څخه یوه نیمه پېړۍ وړاندې کله چې پارتیانو یا اشکانیانو (Parthian) النهرین ښار ونیوه ورغول شوو.   د اشور د تعمیر په یوه کتاب کې کوم چې د سنحاریب (Sennacherib) د وخت کتا...

د شمالي هسپانیا په بورګوس سیمه کې لرغونې سیمه ده، څو د چونې د ډبرو سمڅې دي، په یادو سمڅو کې هومو نسل (genus Homo) چې د انسان پلورونه ګڼل کیږي پرېمانه پاتې شونې په ۱۹۷۶ کې پیدا شوي. کومې سمڅې ته چې د فیل غار یا کنده نوم اخلي په هسپانوي کې یې نوم (Sima del Elefante) او په انګرېزۍ کې (Pit of the Elephant) لیکل کیږي په لوېدیځې اروپا کې تر ټولو زاړه د انسانانو د ژامې هډوکي او غاښونه پکې موندل شوي کوم چې تقریبا د ۱.۱–۱.۲ میلیونه کاله وړاندې ترمنځ زاړه دي. نږدې ورسره سیمه کې تقریبا د ۸۰۰۰۰۰ کاله پخواني انساني اسکلیټونه موندل شوي له اسکلیټونه سره پخواني توکي چې انسانانو د خپلو اړتیا پوره کولو لپاره جوړ کړي وو هم کشف شوي. پالیو انتروپولېجستانو چا چې په لمړي ځل دا فوسیل تشرېح کړ له نوي ډول ( H. antecessor) سره یې نسبت ورکړی وو. دوي دا فوسیل د عصري انسانانو هومو ساپین (H. sapiens) پلرونه ګڼلي وو د ا...

په دوه نورو نومونو (Notre-Dame d’Amiens or the Cathedral of Notre-Dame of Amiens) هم پېژندل کیږي. د فرانسې په امیه تاریخي ښار کې د سم په دره کې د پاریس شمال کې جوړه شوې. د فرانسې له درې غټو جامع کلیسا ګانو یوه ده کومې چې په ۱۳ پېړۍ کې جوړې شوي. ۴۷۶ فټه (۱۴۵ متره) اوږدوالی لري، صالون یې ۱۳۹ فټه (۴۲.۳ متره) لوړ ده او ۴۸ فټه (۱۴.۶ متره) سور یا پراخوالی لري.   په دې سیمه کې مخکې وړه کلیسا وه کومه چې په ۱۲۱۸کې سوزول شوې وه او په ۱۳ پېړۍ کې یوه راهب (Evrard de Fouilloy) بله لویه کلیسا پرې جوړه کړه. تعمیر یې په ۱۲۲۰ کې پیل شو مهندس یې (Robert de Luzarches) وو، د ودانۍ مخه یې په ۱۲۳۶ کې او ټولې داخل کې چارې یې په ۱۲۷۰ کې بشپړ شوې. په ۱۵۴۹ کې یې په تعمیر کې اضافه هم شوې او په ۱۹ پېړۍ کې د فرانسې بل مهندس (Eugène-Emmanuel Viollet-le-Duc) بیا رغولې.   په دې کلیسا کې ډېرې تاریخي ...

یوه لرغونې سیمه ده، د کمبودیا په شمال لوېدیځ کې د سیم رې ایب (Siĕmréab) ښار څخه ۴ مایله (۶ کیلو متره) شمال لور کې واقع ده. له ۹ پېړۍ تر ۱۵ پېړۍ پورې د کمبودیا د خمر امپراتورۍ مرکز وو. دا موده په کمبودیا کې د کمبودیا د تاریخ کلاسیک عصر ګڼل کیږي. په سیمه کې یوه عبادتخونه ده چې د انګکور واټ (Angkor Wat) په نامه یادیږي کومه چې دوېم سوریا وارمن (King Suryavarman II) پاچا په ۱۲ پېړۍ کې جوړه کړې. بله عبادتخونه د انګکور توم (Angkor Thom) په نامه ده او اووم جایا ورمن (King Jayavarman VII) پاچا په ۱۲۰۰ کال کې جوړه کړې.   د انګکور ښار تاریخ انګکور ښار د سلطنتي کورنۍ لپاره مرکز وو په کوم کې چې د خمر کورنۍ پاچایان واکمن وو. او د سوېل ختیځې اسیا تر ټولو لویه، بریالۍ پاچایي او امپراتوري یې جوړه کړې وه. د ۹ پېړي په ورستیو لسیزو کې لمړي یاشو ورمن (King Yashovarman I) پاچا دا ښار خپل مرکز وټ...

د لوېدیځ هند د ماها راشترا ایالت اجانتا کلي ته نږدې د بودایانو په پرې شوو ډبرو کې، سمڅې او عبادتخونې دي. په دیوالونو یې انځورګري شوې. د ۳۰ سمڅو ګروپ ده کومې چې د ۱ او ۷ پېړۍ تر منځ کېندل شوي. انځورګري یې د بودایانو رنګارنګ افسانې او خدایان ښي کوم چې د هند له ټولو تاریخي اثارو ښکلي دي. یاده سمڅه یونیسکو په ۱۹۸۳ کال کې د نړۍ د تاریخي ځایونو په نوملړ کې ثبت کړې.  

د سرې کلا (Red Fort) په نامه هم یادیږي. د ۱۶ پېړۍ لویه د سرو شګو له ډبرو جوړه شوې کلا ده. د هند په اګرا تاریخي ښار کې واقع ده. د مغولو اکبر پاچا جوړه کړې، او دواړه د پوځ او سلطنتي کورنیو لپاره جوړه شوې وه. کله چې د مغولو د حکومت مرکز په اګرا ښار کې وو د سلطنتي محل په توګه کارېدلې. په ۱۹۸۳ کال کې یونیسکو د نړۍ د تاریخي ځایونو په نوملړ کې ثبت کړې.   د یمونا سیند ښۍ څنډه کې ده. اکبر باچا یې دجوړونې پیل په ۱۵۶۵ کې کړی وو او جوړېدو یې تقریبا ۸ کاله اخیستي. دیوالونه یې چار چاییره خندق (moat) لري، دیوالونه یې ۱.۵ مایله (۲.۵ کیلو متره) پورې غزېدلي او لوړوالی یې ۷۰ فټه (۲۱ متره) ده. د ورننوتو دوه لارې لري یو د امرسنګ دروازه او بله د ډیلي دروازه ده. د ورننوتلو لارو کې یې د مرمرو ډبرې کارېدلي. په دیوالونو کې یې نور زیات نقشونه او نښانونه د مغولو نورو امپراتورانو په ځانګړې توګه شاجهان او جه...

د سلواکیا او هنګري د پولو ترمنځ د چونې د ډبرو سمڅه ده، د هنګري له میشکوایڅ (Miskolc) څخه ۳۰ ماېله (۵۰ کیلو متره) شمال لوېدیز لور ته ده او د سلواکیا له کوشیڅې (Košice) څخه ۴۰ مایله (۶۵ کیلو متره) سوېل لوېدیځ کې واقع ده. د سمڅې چار چاپېره سیمې څخه دواړو سلواکیا او هنګري ملي پارک جوړ کړی. په ۱۹۹۵ کې یونیسکو د نړیوالو تاریخي سیمو په نوملړ کې ثبت کړې.   د (Aggtelek) په غرونو کې دا سمڅه په سینوزویک عصر (Cenozoic Era) کې رامنځته شوې (تقریبا ۶۵ میلیونه کاله وړاندې). سمڅې ته ۶ د داخلېدو لارې موجودې دي, درې د داخلېدو لارې د سلواکیا لور ته او درې د هنګري لور ته دي، د سمڅې وړې لارې له لویو خونو سره نښتي او هره خونه یې نوم لري نومونه یې (Black Chamber, the Ballroom, the Hall of Tigers, the Concert Hall, the Banquet Hall, the Room of Lace, the Great Chamber, the Room of Ruins, the Heroes’ Cha...