ټولې لیکنې

د ارسیدای کورنۍ (Family arcidae) ټول حلزون دي کوم چې کیشتۍ ته ورته شکل کې پیدا کیږي. له یو بل سره نښتي غاښونه لري. صدف یې ځینې وخت په بهرني پوښ پوښلی وي چې د پېریوسټرېکم (periostracum) په نامه یادیږي (د صدف بهرنۍ عضوي طبقه ده) دا طبقه یا ډبله وي او یا یو ډول وېښته لري. ډېری وخت دا حلزون (clams) د خپل پوښ اوږدو کې د ساده سترګو کتار یا صف لري. تر اوسه یې ۲۰۰ ډولونه مطالعه شوي او ډېری یې د ګرمو سیمو په سمندرونو کې پیدا کیږي. کیشتۍ صدف ورو لامبو وهونکي وي او یا بې خوځښته ځای په ځای په ډبرو پسې نښتی ژوند کوي. په خپلو پښو کې یو ډول مرغړي لري کوم چې یو تار ترشح کوي او د همدې تار په ذریعه خپل ځان په ډبرو پسې نښلوي. ځینې ډولونه یې د سمندر په تل کې خپل ځان په شګه کې خښوي. د ماقبل تاریخ څخه دوه ډولونه چې یو د افریقا انادارا سېنیلیس (Anadara senilis) او بل د اسیا انادارا ګرانوسا (Anadara granosa) ډول ...

د ګاستروپوډ (gastropods) یا صدف لرونکي حلزون (snails) له منځه تللی نسل ده. اوسمهال په سمندري انبارونو کې د فوسیل په توګه پیدا کیږي چې له ۶۵.۵ میلیونه کاله تر ۱۴۵.۵ میلیونه کاله پورې زاړه دي.  

په انګرېزۍ کې ورته (ammonite) نوم هم اخلي. مولوسکا فایلم د سېفالوپوډ (cephalopods of the phylum Mollusca) له منځه تللی ګروپ ده. په سمندري ډبرو کې د فوسیل په توګه پیدا کیږي چې تقریبا ۴۱۹ میلیونه کاله زاړه دي.  

د ټریلوبایټ نسل (trilobites) ده (اوسمهال له منځه تللي ارتروپوډ دي). په شمالي امریکا کې د فوسیل په توګه پیدا کیږي چې له ۲۵۱ میلیونه کاله تر ۳۱۸ میلیونه کاله پورې زاړه دي. دې ژو بشپړ سېفالون یا سر (cephalon) لره، د لکۍ برخه (pygidium) یې اوږد وه. ډېری یې په دفاعي حالت کې تاو شوي پیدا کیږي او له دې حالت غوره کولو یې داسې ښکاري چې د خپل بدن لاندې نرمه برخه له برید څخه ژغوري.

د اپرېل په ۵ نېټه، کال ۱۸۳۸، د متحده ایالتونو په واشنګټن ډي سي کې زېږېدلی او د جنورۍ په ۱۵ نېټه، کال ۱۹۰۲، د ماساچوسیټس په کامبرېج کې مړ شوی. د ژو پېژندونکی او پخوانیو پېژندونکی وو چا چې د فوسیلي بې شمزیو ژو په مطالعه کې تر ټولو لوړ مقام ګټلی. د سېفالوپوډ حلزونونو (cephalopods) د تکامل په اړه پوهه کې یې لویه ونډه اخیستې.   هیات د ۱۸۵۸–۶۲ کلونو ترمنځ په هارورډ پوهنتون کې خپلې زده کړې وکړې او په ۱۸۶۷ کې یې په (Essex Institute at Salem, Massachusetts) کې دنده پېل کړه. د ۱۸۷۰ - ۱۸۸۸ کلونو تر منځ په (Massachusetts Institute of Technology) کې د زولوجۍ او پالیونتولوجۍ پروفیسر وو، د ۱۸۸۱ - ۱۹۰۲ کلونو ترمنځ یې په (Boston Society of Natural History) کې دنده ترسره کړې، د ۱۸۶۷–۷۱ کلونو ترمنځ د (The American Naturalist) په نامه د رسنۍ تاسیس کوونکی او پر مخ وړونکی وو په کومه کې چې د بیولوجیکي...

د ډسمبر په ۱۷ نېټه، کال ۱۸۳۵، د سویس په نوشتېل کې زېږېدلی او د مارچ په ۲۷، کال ۱۹۱۰ په سمندر کې مړ شوی.اګاسي د سمندري ژو پېژندونکی (marine zoologist)، د سمندر پېژندونکی (oceanographer) او د منرالوجۍ انجنیر وو چا چې په سیستماتیکه زولوجي کې او د سمندر د تختونو په اړه پوهه کې اړینه ونډه اخیستې.   اګاسي په طبیعي فلسفې باور لرونکي لوییز اګاسي (Louis Agassiz) زوی وو او په کال ۱۸۴۹ کې له خپل پلار سره په متحده ایالتونو کې یو ځای شو چېرې چې اګاسي انجنیري او زولوجي په هارډورډ پوهنتون کې ولوستل. د اکینودرومونو یا ازغن پوستو (echinoderms) په اړه یې څېړنې وکړې چې په سیستماتیکه زولوجي کې یې د پام وړ ځای خپل کړ او خپلې څېړنې یې د ۱۸۷۲–۷۴ کلونو ترمنځ د (Revision of the Echini) په نامه تر عنوان لاندې خپرې کړې. له ۱۸۶۶ تر ۱۸۶۹ پورې په (Lake Superior) کې د مس د معدن ریس وو او په خپل مقام باندې تر ...

د ټرېلوبایټ نسل (trilobites) ده. ټرېلوبایټ اوسمهال له منځه تللی د ارتروپوډ په اوبو کې ژوند کوونکی ګروپ ده کوم چې د اوبو په ډبرو کې د فوسیل (له ۵۴۰ تر ۴۳۸ میلیونه کاله پخواني انبار شوو) په توګه پیدا کیږي. معمولا کوچنی بدن یې لره، دوه د خېټې برخې (thoracic segments)، د لکۍ لویه برخه (tail segment) یې لرله. د بدن اوږدوالی یې ۶ ملي متره (۰.۲۵ انچه) پورې وو او سترګې یې نه لرلې.  

د فېبرورۍ په ۹ نېټه، کال ۱۸۳۹، د متحده ایالتونو د مېن په ګرېن ووډ کې زېږېدلی او د ډېسمبر په ۱۰ نېټه، کال ۱۹۲۶، د کلیفورنیا په سانتا باربارا کې مړ شوی. د متحده ایالتونو ژوی پېژندونکی (zoologist) او په طبیعي فلسفې باور مند (naturalist) وو چا چې په متحده ایالتونو کې تر ټولو زېاته لویه زولوجیکي ټولګه د (Yale University) پوهنتون ته راټوله کړه.   له ۱۸۷۱ تر ۱۸۸۷ کال پورې یې د متحده ایالتونو د کب نیونې د ادارې (United States Commission of Fish and Fisheries) لخوا د ساینسي کشف دنده په غاړه لرله او په دې وخت کې یې سلګونه سمندري ډولونه پیدا کړل. په بې شمزیو کې په ځانګړې توګه چونجیانو (worms)، حلزون (mollusks)، مرجان (corals)، سفنجونو یا سپنجونو (sponges) او ستوري کب (starfish) کې یې تخصص لره. د دې ژو د رانیولو او ټولګې لپاره یې ځانګړي وسایل جوړ کړل. وروسته یې خپلې څېړنې خپرې کړې چې ...

د سمندر اوبو تقریبا ۷۰ % نړۍ پوښلې او په نړۍ کې د ۹۷ % اوبو برخه جوړوي او همداسې د سمندر اوبو کې په هر ۱۰۰۰ % کې ۳۵ % مالګه ده. په دې مانا چې هر یو مکعب مایل کې ۱۲۰ میلیونه ټنه مالګه موجوده ده. ټول سمندر تقریبا ۳۳۲۵۱۹۰۰۰ مایل مکعبه (۱۳۸۶۰۰۰۰۰۰ کیلو متر مکعبه) ده. ممکن ستاسې ذهن کې دا پوښتنه راولاړه شي چې دا دومره مالګه له کومه کیږي؟   دا ټوله مالګه له ځمکې را پیدا کیږي. کله چې باران وریږي د باران څاڅکي په اتموسفیر کې کاربن ډای اکسایډ سره مخلوط کیږي او له همدې امله کم اندازه تېزابي کیږي، بیا پر ځمکه او ډبرو بهیږي چې له ځان سره حل شوي منرالونه او کمه اندازه مالګه وړي. تر دې وخته پورې اوبه په بنسټیزه توګه تازه وي، کمه اندازه مالګه لري خو تروشې نه وي، د څکلو وړ وي. کله چې سمندر ته ورسیږي د بیولوجیکي پروسو له امله په اوبو کې ځینې حل شوي منرالونه لکه کلسیم له اوبو وېستل کیږي خو مالګه ...