ټولې لیکنې

Chloromethyl chloroformate – کلورو مېتیل کلورو فارمېټ

کیمیاوي فورمول یې CClO2CH2Cl دی. کیمیاوي ترکیب دی او په لمړۍ نړیواله جګړه کې د کیمیاوي وسلې په توګه کار ترې اخیستل شوی. د اوښکو بهونې ځانګړنه لري او د لنډ مهال لپاره د انسان لید له منځه وړي. بې رنګه مایع ده، بد بوي لري. په صنعت کې د نورو کیمیاوي توکو د تولید… read more »

CR gas – سي ار ګاز

بل نوم یې (dibenzoxazepine) دی، د (DBO) لنډیز هم ورته کاریږي، کیمیاوي نوم یې dibenz[b,f][1,4]oxazepine دی، یوه ناتوانه کوونکې او د اوښکو بهونکې کیمیاوي وسله ده خو له دې پرته انسان په سرطان هم اخته کولای شي. په ۱۹۵۰ لسیزه کې د انګلستان د دفاع وزارت په لمړي ځل د اوښکو بهونکي ګاز په توګه… read more »

Ethyl iodoacetate

یو کیمیاوي ترکیب دی، له اېتیل اسېټېټ څخه ترلاسه کیږي. په نورمال حالت کې زېړ رنګه نارنجي رنګ لري. په لمړۍ نړیواله جګړه کې انګرېزانو د کیمیاوي وسلې په توګه کارولي. په انګرېزۍ کې یې بل نوم اېس کې ګاز (SK gas) دی او یاد نوم یې د انګلستان د لندن د ښار په لوېدیځ… read more »

Diphosgene – ډایفوزجین

عضوي ترکیب دی، کیمیاوي فورمول یې ClCO2CCl3 دی. بې رنګه مایع ده. له فوزجین سره تړاو لري او ورسره د پرتله کېدو وړ زهري ځانګړنه لري، له فوزجین سره یې توپیر په اسانۍ اداره او کارونه ده ځکه چې ډایفوزجین مایع ده او فورجین ګاز دی.   د ماوراء بنفش وړانګې لاندې د مېتیل کلورو… read more »

Xylyl bromide – ګزیلیل برومیډ – زایلو برومایډ

په انګرېزۍ کې یې نور دوه نومونه (methylbenzyl bromide or T-stoff) دي. ټول هغه عضوي ترکیبونه یا مخلوطونه دي چې مالیکولي فورمول یې C6H4(CH3)(CH2Br) وي. له دې مخلوط څخه پخوا د کیمیاوي وسلې په توګه کار اخیستل کېده او د بلوا ضد پولیسو د اوښکو بهونکې وسلې په توګه کاروه. دا ډول ټول مخلوطونه یا… read more »

Arctic

په انګرېزۍ کې (Arctic) د شمالي قطب (north polar) سیمې ته وایي.   نورې ماناګانې او کارونې Arctic یوه کمپنۍ ده Arctic S.A. په رومانیا کې د کور د توکو یا وسایلو تولیدونکی شرکت ده Arctic ورځپاڼه ده Arctic, California په کلیفورنیا کې پخوانی استوګنځای ده Arctic, Rhode Island په روډ ټاپو کې یو کلی… read more »

Bromobenzyl cyanide – برومو بینزیل سیانیډ

لنډیز یې (BBC) دی. د اوښکو بهونکې کیمیاوي ماده وه، په لمړۍ نړیوالې جګړې کې د اوښکو بهونکې وسلې په توګه کار ترې اخیستل کیده او په اوسمهال کې نه تولیدیږي.

Bromoacetone – برومو اسېټون

یو عضوي ترکیب دی، کیمیاوي فورمول یې CH3COCH2Br دی، بې رنګه مایع ده، د اوښکو بهونکې وسلې په توګه کاریږي، د اوښکو بهونې ځانګړنه لري. د نورو عضوي ترکیبونو لپاره پرېکرسر دی – په انګرېزۍ پرېکرسر (precursor) یو داسې ترکیب دی چې په تعامل کې ونډه اخلي تر څو بل ترکیب جوړ کړي. په طبیعي… read more »

Benzyl bromide – بیزیل برومیایډ

یو عضوي ترکیب دی. کیمیاوي فورمول یې C6H5CH2Br دی. بې رنګه مایع ده او د اوښکو بهونې ځانګړنه لري. بینزیل برومایډ په عضوي ترکیبونو کې د بیزیل ګروپونو د معرفي کولو لپاره کاریږي. د پوستکي سخته نا ارامه کوونکې ماده ده، له سترګو اوښکې بهوي او بلوا ضد پولیس یې د وسلې په توګه کاروي.

Benzyl chloride – بېنزیل کلورایډ

بل نوم یې (α-chlorotoluene) دی، یو عضوي ترکیب دی، کیمیاوي فورمول یې C6H5CH2Cl دی. بې رنګه مایع ده. په صنعت کې د (gas-phase photochemical) په ذریعه د (toluene) او (chlorine) له تعامل څخه تولید کیږي. فورمول یې لاندې وګورئ. C6H5CH3 + Cl2 → C6H5CH2Cl + HCl په پورته یاده شوې طریقه تقریبا هر کال ۱۰۰۰۰۰ ټنه تولیدیږي…. read more »

Tear gas – د اوښکو بهونکی ګاز

په انګرېزۍ کې ورته (lachrymator agent or lachrymator) نومونه هم اخلي. نوم یې د لاتینۍ ژبې له (lacrima) کلیمې اخیستل شوی او مانا یې اوښکه ده. د خبرو اترو په ژبه کې د (mace) په نامه یادیږي. کیمیاوي وسله ده، په سږو او سترګو کې سخت درد پیدا کوي، پوستکي کې نا ارامي پیدا کوي،… read more »

Chemical Weapon Agent – کیمیاوي وسلو کې کارېدونکي کیمیاوي توکي

لنډیز یې (CWA) دی. داسې کیمیاوي مادې ته وایي چې د مړینې، ژوبلې او یا ناتوانۍ لامل کیږي. په ۲۰ پېړۍ کې تقریبا ۷۰ ډوله کیمیاوي مادې په کیمیاوي وسلو کې کارېدلي وې. دا ډول کیمیاوي توکي په مایع، جامد او ګازي شکل کې شته دي. د دې ډول مادو وېش د تکیکي او کیمیاوي… read more »

Pulmonary agent – سا بندونکې کیمیاوي وسلې

په انګرېزۍ کې ورته (choking agent) هم وایي. کیمیاوي وسلې دي او د قرباني کس سا بندوي. په سږو کې مایع تولیدوي او د خپکۍ کېدو لامل کیږي. که چېرې پوستکی یا سترګې دې ډول توکو ته څرګندې شي نو زنګ ورته سوزېدنه پکې رامنځته کیږي. که چېرې تنفس شي نو د مرۍ د سوزېدو،… read more »

Chemical weapon – کیمیاوي وسله

لنډیز یې (CW) دی. ځانګړي پوځي مهمات دي، کیمیاوي انجنیري یې په جوړونه کې اړین رول لري. دا ډول وسلې انسانانو، بوټو او ژو ته په پراخه کچه مرګ ژوبله اړوي. د کیمیاوي وسلو د مخنیوي د سازمان (Organisation for the Prohibition of Chemical Weapons OPCW) له مخې کیمیاوي وسلې اصطلاح له وسلو پرته هغو… read more »

فرانسوي / لمړی لوست

د خبرو اترو طرحه Le schéma موخه Objectif په پای کې Au terme دا لوست Cette leçon تاسې به وړ یاست Vous serez capable پوهېدل، پکې شامل Comprendre پېژندل، تشخیص کول Identifier بنسټیز ترتیب Les principaux paramètres خبرې اترې La communication کله Quand تاسې vous خبرې کول Parler لیکل écrire مخاطب کېدل S’adresser تل Toujours… read more »

Adaptive expectations

په اقتصاد کې یو فرضي بهیر ده په کوم کې چې خلک د راتلونکې په اړه د تېر وخت پر بنسټ وړاندوینې کوي او خپلې تمې جوړوي. په بله مانا تېر وخت کې څه شوي او په راتلونکې کې به څه کیږي د همدې پر بنسټ د خپلې راتلونکې تمو جوړولو ته (Adaptive expectations) وایي…. read more »

abandonment of the gold standard

د پیسو د سیستم (monetary system) پرېښودو لپاره د یوه دولت پرېکړه ده په کوم سیستم کې چې د حساب د اقتصاد معیاري واحد د سرو زرو ځانګړې کچه وي.

Absolute advantage

په اقتصاد کې هغې وړتیا ته رجوع کوي چې یو کس، یوه ډله، یو شرکت یا یو هیواد له خپل سیال څخه د زیاتو، خدماتو یا توکو د تولید وړتیا ولري خو د تولید لپاره یې له خپل سیال سره برابرې سرچینې وکاروي. ادم سمېت په لمړي ځل (Absolute advantage) په نړیواله سوداګرۍ (international trade)… read more »

Hydrogen – هایډروجن

هایډروجن یو کیمیاوي عنصر دی، سمبول یې (H) دی، اټومي شمېره یې ۱ ده او معیاري اټومي وزن یې ۱.۰۰۸ دی. هایډروجن په دوراني جدول کې تر ټولو سپک عنصر دی، په ټولو کایناتو کې تر هرې بلې کیمیاو مادې پرېمانه پیدا کېدونکی دی. تقریبا ټول باریونیک حجم (baryonic mass) کې ۷۵% هایډروجن دی –… read more »

Symbol – په کیمیا کې سمبول

په کیمیا کې سمبول د کیمیاوي عناصرو کوډ ده. د عناصرو سمبول معمولا له یوه یا دوه لاتیني تورو جوړ شوی وي او لمړی توری یې غټ (capital) لیکل کیږي. په عضوي کیمیا کې ډېر (functional groups) ګروپونه خپل سمبولونه لري – په عضوي کیمیا کې (functional groups) د مالیکولونو په داخل کې ځانګړي اجزا… read more »

Sidebar



Share
Hide Buttons