ټولې لیکنې

سمبول یې (equiv) ده. په کیمیا کې معادل هغه توکي دي چې له خپل معادل سره تعامل کوي. د کچې لپاره ډېر زوړ واحد ده کوم چې په بیولوجیکي ساینس او کیمیا کې هغه وخت کارېده کله چې څېړونکو د ترکیب لپاره کیمیاوي فورمولونه نلرل. په انګرېزۍ کې (mass of an equivalent) برابر وزن ته وایي.   په زیات رسمي تعریف کې معادل د یوې مادې کچه ده چې له لاندې چارو باید یوه ترسره کړي:   ۱- د اسیدو بېز تعامل کې تعامل وکړي او یا د هایډروجن ایونونو (H+) یو مول ولېږدوي ۲- په ریډوکس تعامل کې تعامل وکړي او یا د الیکټرونونو یو مول ولېږدوي   په دې دوېم تعریف کې معادل په یوه مایع کې د ایون د مولونو شمېر ده کوم چې د همدې ایون له والېنس سره ضرب شوی وي. که چېرې د (1 mol of NaCl and 1 mol of CaCl2) یو یو مول په یوه محلول کې منحل شي نو په دې محلول کې د هر یو معادل (1 equiv Na, 2  equiv Ca, and 3...

د متحده ایالتونو فدرالي قانون ده او د متحده ایالتونو ۹۹ کانګرېس تصویب کړی. د متحده ایالتونو د کوډ د ۱۱۶ فصل په ۴۲ عنوان کې ځای لري. یاد قانون د ایمرجنسي په اړه ده. په ۱۹۸۶ کې د اکټوبر په ۱۷ نېټه رونالډ رېګن (Superfund Amendments and Reauthorization Act) پروګرام لاسلیک کړ او دې کړنې د ۱۹۸۰ کال (Comprehensive Environmental Response, Compensation, and Liability Act) قانون کې اصلاحات رامنځته کړل دواړو ته د سوپر فنډ (Superfund) هم اخلي. د لمړي لنډیز (SARA) ده او د دوېم لنډیز (CERCLA) ده.   موخه یې په فدرالي، ایالتي او سیمه ایزه کچه د ایمرجنسي هڅول، تشویقول او ملاتړ دی تر څو خلک په دې پوه کړي چې ټولنه کې یې کوم زهري توکي موجود دي او په اړه یې کافي مالومات ورکړي.   مخینه د ۱۹۸۴کال د ډسمبر په درېمه نېټه سهار وخته د (Union Carbide plant) لخوا د هندوستان په بوپال کلي کې ت...

A Acetone cyanohydrin Acetone thiosemicarbazide Acrolein Acrylamide Acrylonitrile Acryloyl chloride Adiponitrile Aldicarb Aldrin Allyl alcohol Allylamine Aluminum phosphide Aminopterin Amiton Amiton oxalate Ammonia Amphetamine Aniline Aniline, 2,4,6-trimethyl- Antimony pentafluoride Antimycin A ANTU (Alpha-Naphthylthiourea) Arsenic pentoxide Arsenous oxide Arsenous trichloride Arsine Azinphos-ethyl Azinphos-methyl B Benzal chloride Benzenamine, 3-(trifluoromethyl)- Benzenearsonic acid Benzimidazole, 4,5-dichloro-2-(trifluoromethyl)- Benzotrichloride Benzyl chloride Benzyl cyanide Bicyclo(2.2.1)heptane-2-carbonitrile Bis(chloromethyl) ketone Bitoscanate Boron trichlori...

لیتیم سیانیډ غېرې عضوي ترکیب ده، کیمیاوي فورمول یې (LiCN) ده. په اوبو کې حل کېدونکی پوډر ده. د لیتیم هایډروکسایډ او هایډروجن سیانیډ له تعامل څخه رامنځته کیږي خو په لابراتور کې یې د جوړونې لپاره د هایډروجن سیانیډ پر ځای اسېټون سیانوهایډرین کاریږي. (CH3)2C(OH)CN + LiH → (CH3)2CO + LiCN + H2 د لیتیم سیانیډ ترکیب په ۶۰۰ °C تودوخه کې په سیانامیډ او کاربن بدلیږي. ځینې توکي ورڅخه تولیدیږي کوم زهري دي او که چېرې له پوستکي سره اړیکه کې شي، تنفس شي او یا هم تېر شي د مړینې لامل کیږي....

سوډیم هایډروجن سولفیټ هم ورته وایي. یو کیمیاوي ترکیب ده، کیمیاوي فورمول یې (NaHSO3) ده. د اي شمېره (E number) یې (E222) ده. د اي شمېره یو د هغو توکو لپاره کوډ ده چې د خوړو په توګه کاریږي او هر یو جلا د اي شمېره لري. ډېری خلک سوډیم بيسولفیټ په خوړو کې اضافه کوي.   د انګورو د شرابو تقریبا ټول تولید کوونکي شرکتونه سوډیم میټابیسولفیټ کاروي تر څو له اکسیجن سره د ترکیب مخنیوی وکړي او د بوی ساتنه یې وکړي. کوم خلک چې په کور کې د انګورو شراب جوړوي ډېری یې سوډیم بيسولفیټ د همدې موخې لپاره کاروي. په ډبلیانو کې د میوې ساتنه هم په سوډیم بيسولفیټ کیږي، په ډبلیانو کې د هر ډول مکروب وژنې لپاره کاریږي. په (cytosines in DNA) کې سوډیم بيسولفیټ د (methylation status) څېړنو لپاره کاریږي. همداسې په اوږدو تونلونو کې د زنګ د مخنیوي لپاره هم اچول کیږي. په عضوي کیمیا کې سوډیم بيسولفیټ د مختلفو موخو لپاره...

په کیمیاوي جریان کې، یو کیمیاوي تعامل په پایپونو کې په دوامداره توګه د جریان له لارې تر سره کیږي. یو پمپ تعامل کوونکې مایع ته په پایپونو کې حرکت ورکوي او د پایپونو خولې هم له یوې بلې سره وصل وي، په جریان کې مایعات له یو بل سره اړیکه کې کیږي او که چېرې تعامل کوونکې وي نو د جریان پر وخت تعامل ترسره کیږي. په کیمیاوي جریان کې دواړه د زیات او کم تولید لپاره یاد تخنیک کارېدای شي. کوم تولید چې د دې تخنیک له لارې په لابراتوارونو کې ترسره کیږي وسیالو یا الو ته یې د مایکروریکټر (microreactors) نوم اخلي.   په کیمیا کې تعامل په دوه ډوله ترسره کیږي یو ډول د جریان له لارې (Flow)، او بل ته (Batch production) وایي - بچ پروډکشن کې د تعامل بهیر یو ده خو د تعامل ترسره کولو لپاره څو ډوله عملیې ترسره کیږي. ټولې عملیې هم په یو وخت کې نه ترسره کیږي بلکې په هر توکي یوه له بلې وروسته په ټاکلي وخت کې ترس...

یو غیرې عضوي ترکیب ده، فورمول یې (NaCN) ده. سپین جامد په اوبو کې د حل کېدو وړ توکي دي. سیانیډ له وسپنو سره ډېر نږدېوالی یا تړاو لري کوم چې د بې کچې زهري کېدو لامل کیږي. عمده کارونه یې د سرو زرو په استخراج کې کیږي. که چېرې له اسیدو سره یو ځای شي نو د هایډروجن سیانیډ زهري ګاز جوړوي. د زهري ګاز جوړېدو فورمول لاندې وګورئ NaCN + H2SO4 → HCN + NaHSO4   د هایډروجن سیانیډ له سوډیم هایډروکسایډ سره په یو ځای کېدو سوډیم سیانیډ جوړیږي فورمول یې په لاندې ډول ده. HCN + NaOH → NaCN + H2O په ۲۰۰۶ کال کې په ټوله نړۍ کې ۵۰۰۰۰۰ ټنه تولید شوی وو. مخکې په لوړه تودوخه کې د سوډیم امیډ له کاربن سره د ترکیب له لارې ترلاسه کېده فورمول یې لاندې وګورئ NaNH2 + C → NaCN + H2 د سوډیم سیانیډ جوړښت د سوډیم کلورایډ له جوړښت سره تړاو لري. مالګه یې له کمزرو اس...

یو غېرې عضوي ترکیب یو کیمیاوي ترکیب ده کوم چې د (C-H) اړیکه، رابطه یا پیوند نلري. غیرې عضوي ترکیب عضوي ترکیب نده. غیرې عضوي ترکیب د ځمکې د قشر لویه برخه جوړوي خو د ځمکې په ژوره طبقه کې تر اوسه لا څېړنې روانې دي. ځینې ساده ترکیبونه چې کاربن لري غیرې عضوي ترکیب ګڼل کیږي د بېلګې په توګه کاربن مونوکسایډ، کاربن ډیوکسایډ، کاربونېټونه، سیانیډونه، سیانیټونه، کاربایډونه او تیو سیانیټونه. یاد ترکیبونو زیاتره د عضوي سیستم برخې دي.   په عصري تعریف کې د غېرې عضوي کاربن لرونکي ترکیب په اړه ویل شوي چې غېرې عضوي کاربن لرونکی ترکیب ممکن د (C-H) اړیکه یا رابطه ولري او یا هم د (C-C) اړیکه یا رابطه ولري خو دواړه نلري او که دواړه نلري نو غېرې عضوي کاربن لرونکی ترکیب ده....

Shall their, them tree and creeping moveth Green. Yielding stars bearing lesser. Us likeness without they're they're greater. You said let saying. Moveth whose let in living. Have. Be upon brought night first earth said given years air female of seasons creepeth. Subdue subdue living. Fourth. Said you're seed hath light fish signs dry under behold the. Greater made second. Deep beast grass fly seed May earth fruitful evening called lesser. Under good said Seas form. Fruitful. Divide our his hath you'll void living be man appear. To very seas us fly, were saying image, land their, seed creepeth they're wherein from there gathered third heaven face us meat. Darkness fish replenish one. Fourth be so his whose under together kind had. Isn't so great can't shall saying Sixth in. Own the god you...

د پروسیک اسیدو (prussic acid) په نامه هم یادیږي. یو کیمیاوي ترکیب ده او کیمیاوي فورمول یې (HCN) ده. بې کچې زهري او د اور اخیستو وړ بې رنګه مایع ده کوم چې په ډېره کمه تودوخه ۲۵.۶ °C کې وېشیږي. خطي مالیکول ده او درې پیوندونه لري چې د کاربن او نایټروجن ترمنځ دي. د ۹.۲ له (pKa) سره کم تېزابي کیږي. کمه برخه یې په اوبو کې ایونایز کیږي او ( cyanide anion, CN−) ترلاسه کیږي. په اوبو کې یې محلول ته (hydrocyanic acid) نوم اخیستل کیږي. د (cyanide anion) مالګه د (cyanides) په نامه یادیږي. کمزوری تریخ بادام ته ورته بوي لري. د شخوند وهونکو لپاره زهرجنه ماده که چېرې یې شخوند وهونکي تنفس کړي نو د مرګ لامل یې ګرځي، همداسې په سمندر کې د نهنګ مړه کولو وړتیا هم لري، انسان هم وژلی شي.   په ۱۹۱۶ کې فرانسې او متحده ایالتونو او په ۱۹۱۸ کې ایټالیا د کیمیاوي وسلې په توګه وکارول خو د هوا د شرایطو له ...

له دوه کلیمو ترکیب شوې کیمیاوي اصطلاح ده د (mono) مانا یوه او د (mer) مانا برخه ده. یو مالیکول ده چې د پولیمرایزېشن وړتیا لري، په بله مانا مونومر د هر کلاس د ترکیب یو مالیکول ده، ډیری په عضوي ترکیب کې وي او له نورو مالیکولونو سره د تعامل وړتیا لري له کوم چې غټ مالیکول یا پولیمر جوړیږي. ځانګړنه یې څو فعالیتونه دي - په دې مانا چې دا وړتیا لري چې کم از کم له دوه نورو مونومر مالیکولونو سره کیمیاوي پیوند جوړ کړي. دوه فعالیتي مونومر یوازې یو کرښه جوړولای شي چې زنځیر ته ورته پولیمر وي خو د لوړ فعالیت مونومر شبکیي پولیمري تولید جوړوي. کله چې زیات مونومرونه سره یو ځای شي پولیمر جوړوي او د یو ځای کېدو بهیر ته یې پولیمرایزېشن (polymerization) وېل کیږي.   مونومرونه په څو طریقو ډلبندي کېدلی شي. په دوه لویو کلاسونو کې یې فرعي وېش امکان لري کوم چې د پولیمر له ډول سره تړاو لري. کوم چې په (conde...

یو عضوي ترکیب ده، فورمول یې CH2=C(CH3)COOCH3 ده. بې رنګه مایع ده. د مېتاکرلیک اسیدو میتیل ایسټر یو مونومر ده کوم چې د poly(methyl methacrylate) د تولید لپاره په لویه کچه تولیدیږي.   دمېتیل میتاکریلېټ زهري ځانګړنه کمه ده خو په شخوند وهونکو کې لکه موږک، مږې او ورته ژوي او سوی کې د پوزې، پوستکي او سترګو نا ارامتیا پیدا کوي. په انسان کې د پوستکي بخار پیدا کوي.   زیات د اکرلیک پلاستیکي ښیښې په جوړونه کې کاریږي. له دې پرته د ( co-polymer methyl methacrylate-butadiene-styrene) په تولید هم کار ترې اخیستل کیږي او د (PVC) د تغیر لپاره استعمالیږي. په جراحي کې د ورون او د زنګون د مفصل په بدلولو کې د سمنټ په توګه کار ترې اخیستل کیږي. په دې ډول جراحي کې د هډوکي د وصل کولو لپاره د جوش کار کوي تر څو یو هډوکی په بل کې ځان نصب کړي. له جراحۍ وروسته درد ډېر زیات کموي خو کم دوامداره توکي ...

په کیمیا کې یو عضوي ترکیب یو کیمیاوي ترکیب ده په کوم کې چې کاربن موجود وي. د کاربن هغې وړتیا ته چې د نورو کاربنونو له اټومونو سره کړۍ جوړوي په انګرېزۍ کې (catenate) وایي. تر اوسه پورې میلیونونه کیمیاوي ترکیبونه پېژندل شوي. د عضوي ترکیبونو د خواصو یا ځانګړنو، تعاملونو او ترکیبونو مطالعه په عضوي کیمیا کې کیږي. ځینې کاربن لرونکي ترکیبونه لکه کاربونېټونه او سیانیډ مالګې او همداسې کاربن ډایوکسایډ عضوي ترکیبونه نه ګڼل کیږي. کوم چې تازه نومول شوي کاربن لرونکي ترکیبونه دي له عضوي کیمیا پر ویستلو یې ټول کیمیا پوهان اتفاق نلري او له همدې امله یې تعریف او پېژندنه اسانه چاره نده. ساینسي نوم کېښودنه کې عضوي ترکیب هر هغه ترکیب ده چې په کافي اندازه کاربن لري. ډېری یې په ژوندیو کې پیدا کیږي. په عصري ډلبندۍ کې (E. J. Corey) د اورګانیک کلیمې پر ځای د اورګاجنیک (organic) کلمیې د کارونې وړاندیز کړی. عضوي تر...

لنډیز یې (ACH) ده، یو عضوي ترکیب ده، د مېتیل مېتاکریلېټ (methyl methacrylate) په تولید کې کاریږي، مېتیل مېتاکریلېټ د پولي مېتیل مېتاکریلېټ (polymethyl methacrylate) مونومر ده کوم چې د اکریلیک پلاستیکي ښیښې په نامه هم یادیږي. په اسانۍ سره هایډروجن سیانیډ تجزیه کوي یا ازادوي او د یوې سرچینې په توګه کاریږي او له همدې امله سیانوهایډرین په لوړه کچه زهري ګڼل کیږي.   چمتو کوونه په لابراتور کې دا عضوي ترکیب چې کله چمتو کیږي نو په سوډیم سیانیډ یې په اسېټون ټریټ (treat) کیږي - په انګرېزۍ کې کیمیکل ټریټمېنټ (chemical treatment) یوه کیمیاوي اصطلاح ده او مانا یې د اضافي موادو یا کثافاتو بشپړ تجزیه او یا په بشپړ توګه غېرې زهري کول ده په دې توکو کې ګاز، مایع او جامد درېواړه شامل دي. د زیاتې زهرجنې ځانګړنې له امله په لابراتوارونو کې د دې توکو د تولید لپاره د (microreactor technology) ک...

د ډېسوروفویډ ټېمنوسپونډیل دوه ژواکو له منځه تللی نسل ده. مخکې په (Amphibamidae) کورنۍ کې ډلبندي شوی وو اوسمهال په ۲۰۱۹ کې له مطالعو وروسته په (Micropholidae) کورنۍ کې ځای شو. د کاربنیفېروس فوسیل یې په کاناس کې موندل شوی. په نسل کې یوازې یو ډول (Eoscopus lockardi) شامل ده. ساینسي ډلبندي کېنګډم ژوي فایلم کورډاټا ډله ټېمنوسپونډیلای کورنۍ مایکروفولیډای نسل ایوسکوپوس

د ټېمنوسپونډیل دوه ژواکو له منځه تللی نسل ده. د ۲۹۹–۲۴۵ میلیونه کلونو ترمنځ زوړ فوسیل یې په روسیه کې موندل شوی. اوږدوالی یې له دوه نیم تر درې متره پورې اټکل شوی. د ډنډونو، سیند او د اوبو د لویو تنو ترڅنګ یې ژوند کوه. ښکاري چلند یې لره او نور ژوي یې ښکار کول. ساینسي ډلبندي کېنګډم ژوي فایلم کورډاټا ډله ټېمنوسپونډیلای لمړۍ کورنۍ ډیسوروفوایډیا کورنۍ مېلوسوریډای نسل مېلوسوروس په مېلوسوروس نسل کې لاندې درې ډولونه شامل دي Melosaurus  platyrhinus Melosaurus paucidens Melosaurus uralensis...