ټولې لیکنې

د ډول علمي نوم یې (Isothrix bistriata) ده. په اکای مایډای یا ایکیمیډای کورنۍ (family Echimyidae) کې د شخوند وهونکو یو ډول ده. په بولیویا، برازیل، کولمبیا، ایکوادور، پېرو او وېنزوېلا کې پیدا کیږي. د شپې لخوا فعال په ونو کې ژوند یا ژوند کوونکی ده. د ټیټو ځمکو په تل شنو باراني ځنګلونو کې ژوند کوي. ساینسي ډلبندي کېنګډم ژوي فایلم کورډاټا کلاس تی لرونکي ډله شخوند وهونکي کورنۍ ایکیمي ایډای نسل اېسوتریکس

علمي نوم یې مرموتا موناکس (Marmota monax) ده. په انګرېزۍ کې د (woodchuck) په نامه هم یادیږي. د غرني نولیانو له ۱۴ ډولونو یو ډول ده. د شمالي امریکا د ځمکني نولي غټ ډول ګڼل کیږي. د باغونو او څر ځمکو وېجاړونکی ده. د شخوند وهونکو په (Rodentia) ډله کې د نولیانو د سکیوریډای کورنۍ (family Sciuridae) غړی ده. د متحده ایالتونو د افسانو له مخې د امریکا دغرنی نولی د فیبرورۍ میاشتې په دوېمه نېټه د ژمي له خوبه پاڅیږي او که چېرې هوا سړه وي د شپږ اوونیو لپاره بیا ځلې د ژمي خوب کوي.   تر ۶ کیلو ګرامه پورې وزن کوي، اوږدوالی یې تر ۵۰ سانتي متره پورې رسیږي، تر ۱۸ سانتي متره پورې ببره لکۍ لري. د بدن پاسه برخه یې ډبل وېښته لري. د بدن رنګ یې نسواري وي خو ځینې نسلونو کې یې سپین یا البینو هم شته. د متحده ایالتونو له ختیځې او مرکزي شمال سیمې لور ته په ټوله کاناډا او الاساکا کې پیدا کیږي. د ځنګلونو په څنډ...

دوه نسلونه لري یو د امریکا د فصل مږې (American harvest mouse) د نسل نوم یې (Reithrodontomys) ده او بل د زړې نړۍ د فصل مږې (Old World harvest mouse ) د نسل نوم یې () ده.   د امریکا د فصل مږې شل ډولونه لري. د کاناډا له سوېل څخه د سوېلې امریکا تر شمال پورې شته دي. د سمندر له سطحې تر د اند غرونو څوکو پورې سیمه کې پیدا کیږي. د معتدلو سیمو په دښتو، وښیزو ځمکو ونو او بوټو لرونکو سیمو کې ژوند کوي. د شپې لخوا ژوند کوونکې دي او د ټول کال په اوږدو کې فعالې وي. په ځمکه ژوند کوونکې دي خو کرې ته ورته ګردې ځالې یا په ونو او بوټو کې جوړوي او یا یې پر ځمکه جوړوي، د ختلو ښه وړتیا هم لري. خواړه یې تخمونه، ګلان، د ککټوس میوه، تازه هغه شنه چې شیره لري او بې شمزي دي. وزن یې له ۶ تر ۲۰ ګرامه پورې وي، اوږدوالی یې له ۵ تر ۱۵ سانتي متره رسیږي. لکۍ یې یا له تنې څخه اوږده او یا لنډه وي. د بدن رنګ یې ...

په ځمکه د ژوند کوونکو شخوند وهونکو ژو ۶۲ ډولونه دي. اوږده تنه لري، د ورځې لخو فعال وي، لنډې پښې، لنډې منګولې او لنډ ګرد شوي غوږونه لري، لکۍ لنډه یا د منځنۍ کچې اوږدوالی لري. د بدن رنګ یې د ډولونو تر منځ توپیر لري، په خړ، غنم رنګه، زېړ نسواري، سور یا ډېر تېز نسواري رنګونو کې شته دي. ځینې ډولونه یې ثابت رنګ لري خو ځینې په خپلو رنګونو کې برګوالی، خاپونه او خالونه لري. د تنې لاندې برخه یې سپینه، خړه یا نسواري وي.   د ځمکې نولی معمولا هغو وړو شخوند وهونکو ژو ته کاریږي چې په ځمکه کې سمڅې باسي، د شمالي امریکا او اوراسیا په معتدله جغرافیایي عرضونو کې او د افریقا په وچو سیمو کې له خلاص چاپېریال سره تړاو لرونکي وي. په دې کې ۳۸ ډولونه د سمندر له سطحې نیولې تر ۴۰۰۰ متره پورې لوړوالي کې پیدا کیږي.   د افریقا څلور ډولونه د (genus Xerus) نسل جوړوي، د افریقا په شمال، سوېل او ختیځ کې ...

په سامومیس نسل (genus Psammomys) کې د سارایي موږک (gerbil) دوه ډولونه دي.

په انګرېزۍ کې یې نوم (souslik) هم لیکل کیږي. دیارلس ډولونه دي. د سپېرموفیلوس نسل (genus Spermophilus) غړي ده.

علمي نوم یې (Lophiomys imhausi) ده. د ختیځې افریقا شخوند وهونکی ژوی ده. اوږده وېښته او ببره لکۍ لري. د بدن رنګ کې د سپینو تورو وېښتو کرښې لري. وزن یې تر ۲.۷ کیلو ګرامه پورې او اوږدوالی له ۲۵ تر ۳۶ سانتي متره پورې رسیږي. د بدن لنډ غړي، واړه غوږونه لري. د تنې لاندې برخه یې خړ رنګه سپین رنګ لري. د سوډان د سوېل په وچو ځنګلونو کې، ، په اېتوپیا کې او د تانزانیا په لرګي لرونکو غرونو کې پیدا کیږي. په اېتوپیا کې په مختلفو چاپېریالونو کې ژوند کوي، د سمندر له سطحې نیولې تر ۳۳۰۰ متره پورې لوړو سیمو کې پیدا کیږي.   د شپې لخوا ژوند کوونکی ده. د ختلو ښه وړتیا لري خو ډېر ورو خوځښت کوونکی ده. د ورځې لخوا د ډبرو په چاودونو کې، د وچو شوو ونو په سوریانو او ریښو کې پټیږي. خواړه یې پاڼې او میوې دي خو په بندو ساتل شوو ځایونو کې غلې، ریښه لرونکې سبزي، غوښه او حشرې هم خوري. د خوړو پر وخت په دوه پښو کیني...

د مرموتا نسل (genus Marmota) جوړوي. د ځمکني د نولي ۱۴ ډولونه دي. په بنسټیزه توګه په شمالي امریکا او اوراسیا کې پیدا کیږي. وزن یې له ۳ تر ۷ کیلو ګرامه پورې رسیږي. له ساړه چاپېریال سره بلدتیا لري. لنډې پښې او د کیندلو لپاره ځواکمنې منګولې لري. اوږدوالی یې له ۳۰ تر ۶۰ سانتي متره پورې وي، لکۍ یې له ۱۰ تر ۲۵ سانتي متره پورې اوږدیږي. د بدن رنګ یې زېړ رنګه نسواري، سور نسواري، تور یا خړ او سپین ګډ شوی رنګ لري.   د مکسیکو په شمال کې، په اوراسیا کې د اروپا له الپ غرونو تر د مرکزي اسیا شمال پورې او د سایبیریا په شمال ختیځ کې ژوند کوي. په لوړو هوارو او یا د غرونو لمنو سره په هوارو وښیزو سیمو کې ژوند کول خوښوي. ټول خپله سمڅې جوړوي او ژوند پکې کوي. خپل غارونه په ګړنګونو او پیچومو کې جوړوي تر څو له ښکاري ژو د ځان ساتنه وکړي. که چېرې دخطر احساس وکړي شېلک ته ورته غږ کوي او خپلو غارونو ته ننوځي. ...

علمي نوم یې (Microtus pennsylvanicus) ده. بل نوم یې د وښو مږه (meadow mouse) ده. په شمالي امریکا کې پرېمانه پیدا کېدونکي، تی لرونکي، شخوند وهونکي ژوي دي. وزن یې تر ۵۰ ګرامه او اوږدوالی له ۱۵ تر ۲۰ ګرامه پورې رسیږي په اوږدوالي کې یې لکۍ هم شامله ده کومه چې له ۳ تر ۶ سانتي متره پورې اوږدیږي. د بدن پاسه برخه یې نسواري او لاندې خړه یا خړه نسواري وي.   په بنسټیزه توګه په ځمکه ژوند کوونکي دي، ټول کال فعال وي. لامبو وهلای شي خو ونو او ډبرو ته په ختلو کله نده لیدل شوی. په هغه چاپېریال کې چې ځمکه په ګڼه توګه پوښل شوي وي د ورځې لخوا فعال وي خو کله چې تودوخه زیاته وي د شپې لخوا فعالیت کوي. په هغو ځایونو کې زیات وي چې مړاوې شوي ګڼ واښه لري، د څر په ځمکو کې ژوند کوي، د سمندر غاړو په وښو کې هم پیدا کیږي. د ځنګلونو په هغو برخو کې هم شته وي چې وښو پوښلې وي....

د شخوند وهونکو ژو ۲۰ ډولونه دي، ځینې ډولونه یې په ډله ایزه توګه کډوال کیږي. د شمالي قطب سارایي موږک یوازې په شمالي نیمه کره کې ژوند کوي. لنډ څورب بدن، لنډې پښې او لنډه ډبله لکۍ لري. بې څوکې ګرد شوی پوز، وړې سترګې او واړه غوږونه لري. واړه غوږونه یې تقریبا په وېښتو کې پټ شوي وي. د شمالي قطب د ځنګل سارايي موږ (wood lemming) علمي نوم یې (Myopus schisticolor) ده او د شمالي قطب د بې ځنګلو سیمو ساراي موږک (steppe lemming) علمي نوم یې (Lagurus lagurus) ده تر ټولو نورو ډولونو واړه دي. بدن یې له ۸ تر ۱۲ سانتي متره پورې اوږدیږي او وزن یې له ۲۰ تر ۳۰ ګرامه پورې رسیږي. نور ډولونه یې له دې دوه ډولونو غټ دي، د بدن وزن یې له ۳۰ تر ۱۱۲ ګرامه پورې او اوږدوالی یې له ۱۰ تر ۲۲ سانتي متره پورې رسیږي. په ځینو ډولونو کې د بدن رنګ په فصلي توګه تغیر کوي. په اوړي کې یې رنګ خړ وي او سره نسواري ځلا لري، ملا او مخ یې د...

د ایزوټریکس نسل (genus Isothrix) ده. د اغزنو موږکانو ګروپ ده. د سوېلې امریکا په معتدلو سیمو کې پیدا کیږي. تر اوسه یې پنځه ډولونه پېژندل شوي. ساینسي ډلبندي کېنګډم ژوي فایلم کورډاټا کلاس تی لرونکي ډله شخوند وهونکي کورنۍ ایکیمي ایډای نسل اېسوتریکس په اېسوتریکس نسل کې لاندې ډولونه شامل دي Yellow-crowned brush-tailed rat, Isothrix bistriata Rio Negro brush-tailed rat, Isothrix negrensis Plain brush-tailed rat, Isothrix pagurus Sinnamary brush-tailed rat, Isothrix sinnamariensis Isothrix barbarabrownae...

بل نوم یې(Santa Marta Toro) ده. د ونې موږک ده او د سانتامارتامیس نسل (Santamartamys) کې یوازینی ډول ده. په اکای مایډای یا ایکیمیډای کورنۍ (family Echimyidae) کې د شخوند وهونکو یو ډول . د شپې لخوا ژوند کوونکی ده، د بوټو په تولید ځان تغذیه کوي. د وړو بچیانو رنګ یې خړ او د غټ سور رنګه نسواري وي. نسل یې وحشي پیشوګانو، د ځنګلونو وهنې او اقلیم کې بدلون کم کړی. ساینسي ډلبندي کېنګډم ژوي فایلم کورډاټا کلاس تی لرونکي ډله شخوند وهونکي کورنۍ ایکیمي ایډای فرعي کورنۍ ایکيمي اینای نسل سانټامارټامیس...

د ډول علمي نوم یې (Diplomys caniceps) دی. په اکای مایډای یا ایکیمیډای کورنۍ (family Echimyidae) کې د شخوند وهونکو ډول دی. په ونه کې ژوند کوونکی دی. په کولمبیا او ایکوادور کې پیدا کیږي. د معتدله او نیمه معتدله سیمو د ټیټو ځمکو په لندو ځنګلونو کې ژوند کوي. ساینسي ډلبندي کېنګډم ژوي فایلم کورډاټا کلاس تی لرونکي ډله شخوند وهونکي کورنۍ ایکیمي ایډای نسل ډیپلومیس