لیکنې

Applied science – عملي ساینس

د موجودې ساینسي پوهې استعمال ته وایي تر څو عملي موخې پرې ترلاسه کړي لکه ټکنالوجي او د اختراع لپاره د موجودې ساینسي پوهې کارونه. په طبیعي ساینس کې د ساینس بنسټیزې رشتې هغه بنسټیز مالومات چمتو کوي کوم چې د ممکنه پېښو وړاندوینه کوي. عملي ساینس د ساینسي بهیرونو او ساینسي پوهې کارونه ده… read more »

Security – امنیت

د نورو لخوا له احتمالي زیان څخه په امن یا امان کې پاتې کېدنې، له احتمالي زیان او د نا غوښتل شوي اجباري بدلون سره مقاومت ته امنیت وایي. دا ناغوښتل شوی اجباري بدلون یا ممکن زیان د یو وګړي، ټولنې، توکو، ایکو سیستم او یا کوم بل بنسټ ضد کیدای شي. امنیت له غلیم… read more »

Science – ساینس

ساینس کلیمه د لاتیني ژبې له (scientia) کلیمې اخیستل شوې او مانا یې پوهه ده. ساینس یوه سیستماتیکه پروژه ده کومه چې د کایناتو په اړه د ازموینې وړ تشرېح او وړاندوینو شکل کې پوهه ترتیب کوي او جوړوي. د ساینس تاریخ د بین النهرین او قدیم مصر تمدنونو پورې څارل شوی له زیږیدیز کال… read more »

Ship – سمندري بېړۍ

سمندري بېړۍ د اوبو په سر سفر کوونکې لویه تنه ده، د نړۍ په سمندرو او نورو هغو اوبو کې سفر کوي چې په کافي اندازه ژورې وي. دنده یې په خپل ځان کې د توکو انتقال، د مسافرو انتقال او یا هم ځانګړی ماموریت ترسره کوي لکه کب نیونه، ساینسي څېړنې او یا هم… read more »

Explosive – چاودېدونکي

چاودېدونکي یا چاودېدونکي توکي یوه تحریک کوونکي ته غبرګون ښودونکې ماده ده، په خپل ځان کې بې کچې انرژي لري که چېرې یې انرژي ناڅاپه ازاده شي یا وکارول شي نو چاودنه رامنځته کوي، چاودنه یې معمولا له رڼا، تودوخې، غږ او فشار سره مل وي. په انګرېزۍ کې (explosive charge) اصطلاح د کچه شوو… read more »

Law enforcement – د قانون پلي کوونه

د دولت د ځینو غړو فعالیت دی تر څو په منظم ډول هغو خلکو ته جزا ورکړي چې په ټولنې له حاکمو نورمونو او قوانینو سرغړونه کوي، له جرم کولو وروسته یې د جزا په موده کې په اروا یې توګه د قانون اطاعت ته چمتو کړي، د قانون د سرغړونې مخنیوی وکړي. یاده اصطلاح… read more »

Printing press – مطبعه

یوه میکانیکي اله ده کومه چې د رنګ لرونکې سطحې باندې د فشار لپاره کاریږي د یوې ټوټې یا کاغذ له پاسه ایښودل کیږي تر څو رنګ انتقال کړي (هغه ماشین چې د رنګ په ذریعه د متن لیک او انځور کاغذ ته لیږدوی). په پخوانۍ طریقه کې به ټوټه یا کاغذ په تکراري توګه… read more »

Paper – کاغذ

کاغذ نرۍ ورقه شوي مواد دي، په کیمیاوي او/ یا میکانیکي توګه له پروسس شوي سلولوز فایبر څخه جوړیږي، د سلولوز فایبر یې له لرګي، له ټوټو او جنډو، وښو او نورو موادو ترلاسه کیږي. له موادو څخه اوبه وچیږي. مخکې په لاس جوړیدل خو اوس وخت کې هر ډول کاغذ په ماشین جوړیږي. د… read more »

Gender and sex

دې ته مو پام وي چې انګرېزۍ کې (gender) او (sex) دواړه جنسیت ته نه وایي. د (sex) کلیمه هغو فزیکي ځانګړنو ته کاریږي د کومو له مخې چې نر(male)، ښځه (female) او نرښځی (intersex) تنې سره جلا کیږي. همداسې د (gender) کلیمه د کس هغې پېژندنې ته رجوع کوي کومه چې داخل کې د… read more »

Child sexual abuse in Nigeria – په نایجریا کې له ماشومانو جنسي ګټه اخیستنه

د نایجریا په قانون کې د ۲۱ فصل په مختلفو برخو کې له ماشوم جنسي ګټه پورته کول جرم دی. د جنسي اړیکې لپاره د رضایت عمر ۱۸ کاله لرل قانون کې ټاکل شوي. خو د ۲۰۱۵ کال په راپورونو کې په هرو ۴ انجونو کې یوې او هرو لسو هلکانو کې یوه جنسي تېری… read more »

Girl child labour in Nigeria – په نایجیریا کې کم عمره مزودرانې انجونې

په نایجریا کې د ۵ او ۱۴ کالو ترمنځ انجونې له زده کړو او تفریح بهر په کار کې بوختې دي کوم چې د ناروغیو او جرمونو لامل کیږي. له زدکړو د محرومېدو لامل یې د مور او پلار د پوهې کمه کچه ده، په کم عمر کې د انجلۍ واده کول دي، د کورنۍ… read more »

Child soldiers in the Central African Republic – د مرکزي افریقا په جمهوریت کې کم عمره سرتېري

تر اوسه تقریبا تر لس زرو زیات کم عمره ماشومان په وسله والو شخړو کې کارېدلي. د ۲۰۱۲ او ۲۰۱۶ کال ترمنځ دا ستونزه په ټول هېواد کې شته وه. د سېلېکا په نوم یوې ډلې کوم چې ځانونه مسلمانان ګڼي او له پوځ سره متحد دي همداسې د انټي بالاکا په نوم د عیسویانو… read more »

Child marriage in the Central African Republic – په مرکزي افریقایي جمهوریت کې د ماشومانو واده

چېرې چې پوهه نه وي هلته کورنۍ جوړول د ژوند او خوښیو لپاره نه وي بلکې د واکمن جاهل نر د جنسي اړتیاو پوره کېدو لپاره د دوه مخالفو جنسیتونو یو ځای کېدنه وي. په ۲۰۱۷ کې ۶۸% انجونې له ۱۸ کلنۍ مخکې واده شوې وې او ۲۹% نورې له ۱۵ کلنۍ مخکې واده شوې… read more »

اقتصادي، ټولنیز او کلتوري حقونه

اقتصادي او ټولنیز بشري حقونه دي لکه د زده کړو حق لرل، سر پنا یا کور لرلو حق، د معیاري ژوند حق لرل، د روغتیا حق لرل، د قرباني په توګه حق لرل، د پوهې او کلتور حق لرل. اقتصادي، ټولنیز او کلتوري حقونه د بشري حقونو په نړیوالو او سیمه ایزو اسنادو کې شته… read more »

Jean-Baptiste Donatien de Vimeur, comte de Rochambeau – د وېمور جان باپتیست

مارشال جاب باپتیست د ۱۷۲۵ کال، د جولای په ۱ نېټه، د فرانسې د اورلیانیس په ویندوم سیمه کې زېږېدلی او د ۱۸۰۷ کال، د مې په ۱۰ نېټه، په ۸۱ کلنۍ کې، د فرانسې په تورې لوار کې مړ شوی. د فرانسې اشراف او د پوځ جنرال وو. په ۱۷۸۱ کال کې، د امریکايي… read more »

The Plain – لا پلېن

په فرانسوي کې ( La Plaine) لیکل کیږي، په انګرېزۍ کې یې بل نوم (The Marsh) دی او په فرانسوۍ کې (Le Marais) لیکل کیږي. د فرانسې د انقلاب په دور کې په ملي کنوانسیون کې سیاسي ډله وه، غړو ته یې (Maraisards) نوم کارېده. د (Girondist) ښي اړخو او د (Montagnards) کیڼ اړخو ترمنځ… read more »

Taille – تای

د فرانسې په پخواني رژیم کې له بزګرو څخه په مستقیمه توګه اخیستل کېدونکې مالیه وه. مالیه یې د کور په سر او ځمکې ته په کتو ترې اخیستل کېده. په پیل کې تای اضافي مالیه وه او کله به چې سلطنتي بودیجه کې کمی راغی نو د پاچایي پر مخ وړلو لپاره به اضافي… read more »

Alessandro Volta – الېسندرو ولتا

د ۱۷۴۵ کال، د فیبرورۍ په ۱۸ نېټه، د میلان په ډچي کې زېږېدلی او د ۸۲ کلنۍ په عمر د ۱۸۲۷ کال، د مارچ میاشتې په ۵ نېټه، د اتریش دامپراتورۍ د لومبارډي وېنېسیا په کومو کې مړ شوی. د ایټالیا فزیک پوه، کیمیا پوه او د ځواک او برېښنا مخکښ وو. د برېښنایي… read more »

Zollverein – د جرمني ګمرکي اتحادیه

په انګرېزۍ کې یې مانا (German Customs Union) ده او په پښتو کې یې مانا د جرمني ګمرکي اتحادیه ده. د جرمني د ایالتونو ترمنځ په صادراتو او وارداتو باندې د مالیې لپاره ائتلاف او موخه یې په خپلو ایالتونو کې د اقتصادي پالیسي کنټرول وو. په ۱۸۳۳ کال کې د (Zollverein) په نامه تړون… read more »

David Livingstone – ډیویډ لیوینګسټون

د ۱۸۱۳ کال، د مارچ په ۱۳ نېټه، د سکاټلنډ په لانارک شېر کې زېږېدلی او په ۶۰ کلنۍ کې د ۱۸۷۳ کال د مې میاشت په ۱ نېټه، د کاظمبه پاچایي په یوه کلي کې مړ شوی. د سکاټلنډ ډاکټر، د پروتستانو عیسویانو په ډله کې د (Congregationalist) مقام لرونکی، د عیسویت د تبلیغ… read more »

Sidebar



Share
Hide Buttons