Flight dynamics
په اتموسفیر یا له اتموسفیر بهر فضا کې د الوتونکې تنې د فعالیت، ثبات او کنټرول مطالعه ده. له هغه ځواک سره سر او کار لري چې په الوتونکې تنې واریدیږي، په سرعت یې اغیز کوي.
لږېدونکې هوا ته په پام د با ثباتو وزرو الوتکه چې کله خپل لوري ته تغیر ورکوي په دوه اړینو زایو ښودل کیږي : د وزر زاویه الفا او د لکۍ زاویه د بیتا په نامه یادیږي. دا زاویې اړینې دي ځکه چې د الوتکې په ایروډاینامیکي ځواک کې د بدلون اړینه سرچینه ګڼل کیږي.
له اتموسفېر بهر فضا کې د الوتونکې تنې د الوتنې ډاینامیک کې درې ځواکونه شامل دي : توغونکی ځواک انګریزۍ کې ورته (propulsive) وایي او دا چاره د راکټ انجن ترسره کوي؛ د جاذبې ځواک (gravitational)، مخکې تګ او وروسته کش کېدنه (lift and drag).
د الوتکې د الوتنې ډاینامیک
د الوتنې ډاینامیک د الوتونکې تنې د لوري د هدایت او په درې بعدونو کې د کنټرول ساینس دی. د الوتکې په الوتنه کې (roll, pitch and yaw) درې داسې زاویې دي چې د الوتکې د څرخېدو زاویه جوړوي، د ثقل د مرکز سره د الوتکې له درې بنسټیزو محورونو د څرخېدو زاویه رامنځته کیږي همدا د الوتنې د ډاینامیک پارامتر ګڼل کیږي.
د الوتکې د تنې د لوري هدایت کولو لپاره د کنټرول سیستم ته (moments) وایي. د کنټرول سیستم کې فعالونکي (actuators) شامل وي – فعالونکی داسې اله وي چې د یو ماشین د فعالیت لامل کیږي. دا فعالونکي په مختلفو لوریو ځواکونه کاروي او په دې چارې سره د ثقل په مرکز کې د څرخېدو ځواک تولیدوي او الوتکه په (pitch, roll, or yaw) کې څرخوي. د بېلګې په توګه (pitching moment) عمودي ځواک دی او د الوتکې د ثقل له مرکز څخه په لکۍ یا مخکې لور باندې واریدیږي او الوتکه پورته یا لاندې (pitch up or down) کوي.
په دې متن کې (Roll, pitch and yaw) هغو څرخېدنو ته رجوع کوي چې له مربوطو محورونو څخه د تعادل په حالت کې پیل شوي وي. د ثابتو وزرو الوتکه پورته کېدنه یا ښکته کېدنه په وزرو کوي, د پورته کېدو یا ښکته کېدو لپاره خپل پوز لاندې یا پورته (pitch) کوي او دا چاره په (angle of attack AOA) کې په زیاتونې یا کمونې ترسره کوي. د (pitch) څرخ په عمودي محور کې تاوېدنه ده. کله چې د وزرو په (angle of attack AOA) کې کموالی یا زیاتوالی راولي نو دالوتکې پوز ښکته یا پورته کیږي همدې ته (pitch) وایي. که چېرې الوتکه په افقي لوري کې بدلون راولي همدېزاویې ته (roll angle or bank angle) نومونه اخلي خوځښت یې (banking) نوم اخلي.
فضایي بېړیو کې د الوتنې ډاینامیک
په فضایي بېړۍ درې ځواکونه واریدیږي : توغونکی ځواک انګریزۍ کې ورته (propulsive) وایي او دا چاره د راکټ انجن ترسره کوي؛ د جاذبې ځواک (gravitational) د ځمکې او یا نورو اسماني تنو لخوا په فضایي بېړۍ واردیږي، مخکې تګ او وروسته کش کېدنه (lift and drag) کله چې د ځمکې یا بلې سیارې لکه مریخ په اتموسفیر کې الوتنه کوي نو د راکټ انجن یې مخکې بیایي او د سیاره یې د ځان لور ته کش کوي. .
د لوري هدایت ته یې باید پام وشي ځکه چې په ایروډاینامیک او توغونکي ځواک اغیز لري. د الوتنې له ډاینامیک پرته د لوري هدایت د تودوخې کنټرول، د لمریزې انرژۍ د تولید لپاره، د ستورو څار یا کتنه او ارتباطاتو لپاره هم اړین دی. د فضاي بېړۍ د الوتنې ډاینامیک د الوتکې د الوتنې له ډاینامیک سره توپیر لري
Roll, yaw and pitch axis orientation for a communication satellite. Source picture: Image:TDRS gen2.jpg
Comments
So empty here ... leave a comment!