د کریسیټینای فرعي کورنۍ (subfamily Cricetinae) ده. د اوراسیا ۱۸ ډوله شخوند وهونکي ژوي دي. د خولې په داخل کې کڅوړه یا کیسه لري او خواړه پکې ذخیره کوي. د سوریې سرو زرو ته ورته زېړ غټ موږک (golden hamster) علمي نوم یې (Mesocricetus auratus) ده په کورونو کې د کورني ژوي په توګه ساتل… read more »
د اوني کومیس نسل (genus Onychomys) ده. د ریښتینو مږو او موږکانو په (Muridae) کورنۍ کې د سیګموډونټینای فرعي کورنۍ (subfamily Sigmodontinae) جوړوي. درې ډولونه لري. د شپې لخوا فعالې، په ځمکه ژوند کوونکې، حشره خوړونکې، د مردارو شوو ژو خوړونکې مږې دي. په فزیولوجیکي توګه د شمالي امریکا له وچو او نیمو وچو سیمو… read more »
د امریکا شپږ ډوله شخوند وهونکي ژوي دي. بهرنی شکل یې چینچیلا ته ورته والی لري خو جوړښت یې ډېر د موږک په څېر دی. غټې سترګې، غټ ګرد شوي غوږونه او لنډ د بدن غړي لري. مخکینۍ پښې یې څلور او وروستۍ پښې پنځه ګوتې لري. څلور ډولونه یې ابروکوما نسل (Abrocoma) کې شامل… read more »
د چینچیلا نسل (genus Chinchilla) دی. د سوېلې امریکا دوه ډوله شخوند وهونکي ژوي دي. ګڼ اوږده بې کچې نرم وېښته لري. یو وخت یې ښکار ډېر عام وو او نسل یې تقریبا له ورکېدو سره مخ شوی وو. په وحشي چاپېریال کې ډېر کم پاتي خو اوسمهال په پراخه کچه د پلورلو لپاره ساتل… read more »
د تامیاس نسل (genus Neotamias) ده. د کوچني، برګ، په ځمکه د ژوند کوونکي نولي یا ډانګلکي ۲۵ ډولونه دي. د خولې په داخل کې غټه کیسه لري او د خوړو د انتقال لپاره یې کاروي. ببره لکۍ، غټې سترګې، نېغ ولاړ یا لک غوږونه لري. ټول د ورځې لخوا ژوند کوونکي یا فعال دي…. read more »
د (cloudrunner) په نامه هم یادیږي. په ونه کې ژوند کوونکي (arboreal)، ورو خوځښت کوونکي، پاڼې خوړونکي (folivorous)، د شپې لخوا فعال یا ژوند کوونکي (nocturnal)، شخوند وهونکي ژوي (rodent) دي. شپږ ډوله لري او دوه نور ډوله یې لنډي کلوډ موږکان (Dwarf cloud rats) دي. د فلپاین په ځنګلونو کې ژوند کوي. له شپږ… read more »
د سیګموډون نسل (genus Sigmodon) ده. د شخوند وهونکو ۱۰ ډولونه دي او د متحده ایالتونو له سوېل څخه تر د سوېلې امریکا شمال پورې پیدا کیږي. اوږده غوږونه لري، د بدن رنګ یې له خړ نسواري تر تېز نسواري پورې وي. ټول ډولونه یې په طبیعي ګیاه لرونکې سیمو کې ژوند کوي او له… read more »
د ډول علمي نوم یې (Petromus typicus) دی. د منځنۍ کچې شخوند وهونکی ژوی دی، د سوېل لوېدیځې افریقا په ډبریزو دښتو، غونډیو او لوړو هوارو کې پیدا کیږي. وزن یې له ۱۷۰ تر ۳۰۰ ګرامه پورې او اوږدوالی یې له ۱۴ تر ۲۱ سانتي متره پورې رسیږي، ببره لکۍ لري او لکۍ یې له… read more »
د پېرو میسکوس نسل (genus Peromyscus) ده. له الاساکا تر کاناډا او سوېل لور تر لوېدیځې پاناما پورې پیدا کیږي. د شخوند وهونکو ژو ۵۳ ډولونه دي. بهر ته وتلې سترګې او غټ غوږونه لري. وزن یې له ۱۵ تر ۱۱۰ ګرامه پورې او د بدن اوږدوالی یې له ۸ تر ۱۷ سانتي متره پورې… read more »
بشپړ نوم یې (Charles Sutherland Elton) ده. د ۱۹۰۰ کال، د مارچ په ۲۹ نېټه، د انګلستان په لیور پول کې زېږېدلی او د ۱۹۹۱ کال، د مې میاشت په ۱ نېټه، د انګلستان د اکسفورډ په اکسفورډ شیر کې مړ شوی. د انګلستان زولوجي پوه او ایکولوجیسټ وو. لمړۍ زده کړې یې په… read more »
د لاتیني ژبې له (rodere) کلیمې یې نوم اخیستل شوی، مانا یې “په ثنایا غاښونو پرې کول یا خوله لګول” ده. د شخوند وهونکو د ډلې تی لرونکي دي. ځانګړنه یې په لاندې او پورته هره ژامه کې د یوې جوړې د ثنایا غاښونو دوامداره وده ده. د تی لرونکو د ډولونو تقریبا ۴۰ %… read more »
کاوي یا هندی خوګ د کاوي ایډای کورنۍ د ټولو غړو عام نوم دی. د کاوي ایډای کورنۍ (family Caviidae) غړي دي. د سوېلې امریکا څوارلس ډوله شخوند وهونکي ژوي دي په دې کې ( guinea pigs, maras, yellow-toothed cavies, mountain cavies, and rock cavies) شامل دي. له ماراس پرته ټول ډولونه یې څورب بدن،… read more »
د اوبو د کوچنډي له منځه تللی نسل ده کوم چې اوسمهال په شمالي امریکا کې د پلیسټوسین په انبارونو کې د فوسیل په توګه پیدا کیږي (د ۲.۶ میلیونه کاله او ۱۱۷۰۰ کاله وړاندې ترمنځ). د بدن اوږدوالی یې تر ۲.۵ متره پورې اوږدېده. غټ سرونه یې لرل او د خولې لګولو لپاره یې… read more »
د ډول علمي نوم یې (Hydrochoerus hydrochaeris) دی. په انګرېزۍ کې ورته (carpincho or water hog) نومونه هم اخلي. تر ټولو غټ شخوند وهونکی، د سوېلې امریکا تی لرونکی ژوی دی. د هایډروکویریډای کورنۍ (family Hydrochoeridae) یوازینی غړی دی. په شکل کې هندي خوګ او د ګینیا خوګ (cavy and guinea pig) ته ورته دی…. read more »
د تریونومیس نسل (genus Thryonomys) دی. د افریقا دوه ډوله شخوند وهونکي ژوي دي. وزن یې تر ۷ کیلو ګرامه پورې رسیږي او بدن یې تر ۶۱ سانتي متره پورې اوږدیږي، په اوږدوالي کې یې لکۍ نده شامله او لکۍ یې تر ۲۶ سانتي متره پورې اوږده وي. پڅ بې څوکې پوز، واړه غوږونه او… read more »
د سپالاسینای فرعي کورنۍ (subfamily Spalacinae) غړي دي. د غار وېستونکو، شخوند وهونکو ژو ۱۳ ډولونه دي. د ختیځې مدیترانې او تور سمندر په سیمو کې ژوند کوي. سارایي موږک ته ورته شکل لري. ببر استوانه اي بدن او د بدن لنډ غړي لري. بې سترګو او بې غوږو ښکاري خو دواړه لري او په… read more »
د باتي اېرجیدای (family Bathyergidae) کورنۍ غړي دي. د افریقا غار وېستونکي ۲۲ ډوله شخوند وهونکي ژوي دي. د سوېلې سهارا صحرا په وچو سیمو کې ژوند کوي. د ځمکې لاندې ژوند کولو سره بلدتیا لري. پراخ سر لري. خپل د ثنایا غاښونه د ځمکې کیندلو لپاره کاروي، کله چې په غاښونو غار باسي خپله… read more »
د سیسیستا نسل (genus Sicista) ده. مږې ته ورته ۱۳ ډوله شخوند وهونکي ژوي دي. په شمالي ځنګلونوکې، د اروپا او اسیا په نیمه هوارو کې ژوند کوي. بدن یې له ۵ تر ۱۰ سانتي متره پورې اوږدیږي، نیمه د نښلېدو وړ لکۍ لري او له بدن څخه اوږده وي. د بدن رنګ یې نسواري… read more »
د کاسټور نسل (genus Castor) ده. د دوه ژواکو شخوند وهونکو دوه ډوله دي. اصلي ځای یې شمالي امریکا، اسیا او اروپا ده. په شمالي امریکا او اوراسیا کې تر ټولو زیات پیدا کېدونکي شخوند وهونکي ژوي دي او په ټوله نړۍ کې دوېم زیات پیدا کېدونکي شخوند وهونکي ژوي ګڼل کیږي. بدن یې تر… read more »
د اسیا شخوند وهونکي ژوي دي. نسل یې د باندي کوټا (genus Bandicota) په نامه یادیږي او د نسل غړو ته یې بامبو موږکان نوم اخلي. نوم او د نسل نوم یې د سیمه ایزې تلو ګو ژبې له (pandikokku – పందికొక్కు) لفظ څخه اخیستل شوی. غټ باندي کوټ موږک (greater bandicoot rat)، علمي… read more »
