سیمولینا – Semolina
مې 9, 2018
د سختو غنمو اوړه له کوم چې پاستا یا مکروني او آش، نهار غله، د کیک پوډینګ ډول او پولینټا ورڅخه تولیدیږي.
د سختو غنمو اوړه له کوم چې پاستا یا مکروني او آش، نهار غله، د کیک پوډینګ ډول او پولینټا ورڅخه تولیدیږي.
په انګریزۍ کې ورته (cereal rye or winter rye) نومونه هم اخلي. د کورنۍ نوم ېې پو اېسای (Poaceae) ده. جودر علمي نوم ېې (ecale cereale) ده. په ډېرو سیمو کې د ډوډۍ د پخولو لپاره کرل کیږي خو د الکول لرونکو مشروباتو په تولید کې په ځانګړي ډول ویسکي کې ډېر زېات کاریږي. ځنې… read more »
د نشایسته لرونکې غلې دانه ده. د کرنې ۹۵% حاصل ېې د انسانانو د خوړو په توګه کاریږي. وریجې چې علمي نوم ېې ( Oryza sativa) او د کورنۍ نوم ېې ګرامیني یا ګرامینیا (Gramineae) ده د نړۍ تر ټولو زېاتو تولیدېدونکو غلو کې دویمه زېاته تولیدونکې غله ده. د اسیا په ټولو برخو کې… read more »
د مڼې زړي زهر لري او که د خوراک پر وخت ېې غاښونه مات کړي نو د انسان دمرګ لامل ګرځي. د مڼې زړي او د هغو بوټو د میوې زړي چې د مڼې سره تړاو لري لکه ناک او کري یا الوبالو په زړو کې ېې امیګدالین (amygdalin)، سیانجینیک ګالیکوسایډ (cyanogenic glycoside) شامل دي… read more »
د غلې د دانې څو ډوله ګیاه چې د نسل نوم ېې ټریټيکوم (Triticum) او د کورنۍ نوم ېې پو اېسای (family Poaceae) ده. غنم زرګونه ډولونه لري چې تر ټولو نامتو ېې لاندې یاد شوي دي: ټریټيکوم ایسټیوم (Triticum aestivum) له کوم چې دوډۍ پخیږي، ټریټيکوم ډوروم (Triticum durum) له کوم چې مکروني،… read more »
د غلې د دانې تولید کوم چې په مشروباتو (beverages) او خوړو کې په تخمیر شوې توګه کاریږي. مالټ د غلې له دانې جوړیږي؛ دا غله لمړی لندیږي بیا پرېښودل کیږي تر څو نیمه وټوکیږي یا ریښې وکړي او تر څو په غله کې طبعي د خوړو مادې ته تغیر ورکړي. ممکن هره د غلې… read more »
د اپریل په ۱۶ نېټه، کال ۱۸۹۰، د متحده ایالتونو په کان کې زېږېدلی او د جون په ۱۹ نېټه، کال ۱۹۶۳، د کون په همدېن کې مړ شوی. د امریکا پاتوړ (geneticist) او په کرهڼپوه وو چا چې د دوه رګه شوو جوارو سوداګرۍ ممکنه کړه او په سوداګرۍ کې ېې د دې جوار… read more »
د نشایسته لرونکې غلې د دانې خورا ښه میده کېدو څخه اوړه جوړیږي. چې د مختلفو خوړو په تولید کې کاریږي. په اوسني وخت کې ډېر خلک د اوړو لفظ د غنمو اوړو ته کاروي. د غنمو د دانې په ترکیب کې نشایستيی اینډو سپرم (starchy endosperm) موجود وي، چې د غنمو د دانې ۸۵%… read more »
د اپرېل په ۳ نېټه، کال ۱۸۴۵، د انګلستان د کېنډل سره نږدې په وېسټ مور لنډ سیمه کې زېږېدلی او د اپرېل په ۱۶، کال ۱۹۰۶، د استرالیا په اېن اېس ډبلیو کې مړ شوی.په انګستان کې پېدا شوی استرالیایی د کرنې څېړونکی چا چې د غنمو څو ډولونو ته چې له وچکالۍ او… read more »
د سپټمبر په ۱۳ نېټه، کال ۱۷۵۵، د متحده ایالتونو د ډېل په نیوپورټ سیمه کې زېږېدلی او د اپرېل په ۱۵ نېټه، کال ۱۸۱۹، په نیویارک کې مړ شوی. د امریکا مخترع او د لوړ فشار سټیم ماشین (high-pressure steam engine) مخکښ وو. (سټیم ماشین د بخار انرژي کاروي تر څو د ګرمۍ د… read more »
د دې قانون موخه د انګلستان بزګر د انګلستان په مارکیټونو کې له بهرنیو سیالي کوونکو ژغورل وو.د انګلستان په تاریخ کې ټول هغه مقر رات چې د غنمو په صادرولو او واردولو ېې کنټرول کوه. سوابق ښي چې دا مقر رات له ۱۲ پېړۍ تطبیقېدل خو په سیاسي توګه له ۱۸ پېړۍ تر د… read more »
د جوارو علمي نوم (Zea mays) ده په انګریزۍ کې ورته ( Indian corn or maize) هم وایي. د کورنۍ نوم ېې پو اېسای (Poaceae) او د غلې نبات ده. د امریکا هندیانو کورنی کړی. جوار د بیولوجیکي د سوڼ د تېلو (biofuel) په تولید کې، د انسان د خوړو په توګه، د حیوان د… read more »
په انګریزۍ کې ورته (grain) هم وایي. ټولې هغه ګیاه ګانې چې په پو اېسای (family Poaceae) کورنۍ کې شاملې دي. دا ګیا ګانې نشایسته لرونکې دانې تولیدوي چې د خوړو وړ دي. د غلې زېاتې دانې خپله کې ورته ځانګړنې لري: په کاربوهایډرېټ کې غني دي یا ډېر کاربوهایډرېټ لري خو پروتین، ویټامین اې… read more »
په انګریزۍ کې ورته (bulgur wheat) هم وایي. د غنمو له غلې جوړ شوي خواړه دي چې کمه اندازه د وېشولو په ذریعه پخیږي، وچیږي او له وچېدو وروسته میده کیږي. سوداګریز ورغستلي معمولا له ډوروم غنمو (durum wheat) جوړیږي خو د غنمو نور ډولونه هم د ورغستلو په تولید کې کاریږي. د وچې میوې… read more »
دوه ډولونه (Fagopyrum esculentum and F. tataricum) لري، د وښو بوټي دي. د غلې دانه ېې د خوړلو وړ ده. مثلث ته ورته شکل لري او په یوه سخت پوستکي پوښل شوې وي. د دې غلې سپین ګلان د شاتو د مچیو او نورو حشرو په ذریعه القاح کوي د کورنۍ نوم ېې پولیګون اېسای… read more »
د غلې میده شوی د خوړو وړ پوستکی چې له غنمو، اوربشو، جودرو او نورو غلو جلا کیږي او میده کیږي. د غنمو په پروسس کې د بیلر په څېر ګرد لوښي کې د بولټینګ یا تاوول په ذریعه له غنمو پوستکی جلا کیږي. د غنمو میده شوی پوستکی ۱۶% پروتین، ۱۱% طبعي فایبر او… read more »
علمي نوم ېې (Hordeum vulgare) ده، د غلې نبات چې د وښو د پو اېسیای (family Poaceae) کورنۍ کې ډلبندي شوی؛ غله ېې د خوړو وړ ده او په مختلفو سیمو او چاپیریالونو کې کرل کېدای شي. اوربشې د نړۍ څلورم نمبر ډېره کرل کېدونکې غله ده. لومړۍ غله غنم، دویمه زېاته کرل کېدونکې غله… read more »
