د فزیکي او زهني روغتیا لپاره تر ټولو اړین خوب، سپورت او مناسب خواړه دي. د خوب په اړه څېړنې ښي چې نورمال روغتیا لرونکی کس په یوه شپه کې د ۷ او ۹ ساعتو ترمنځ خوب ته اړتیا لري. څرنګه ښه خوب کولای شو ؟ - د خوب ځای مو ارام بښونکی کړئ، پام مو بل لور ته له اوښتو را وګرځوئ، د خوب خونه مو تیاره وساتئ، له ۱۸°C کمه یا زیاته تودوخه کې خوب مه کوئ. - د خوب وخت کې بدلون مه راولئ، په یوه وخت ویده کیږئ او په یوه وخت پاڅېږئ. - د خوب کوټه کې مبایل، کمپیوټر، تلویزون مه کاروئ. - له ماسپښین درې بجو وروسته چای او کافي مه څکئ. - له ویده کېدو دوه ساعته مخکې خواړه خورئ ځکه چې کله خواړه هضم کیږي تاسې خوب نشئ کولای. سوپورت بدن د ناستې لپاره نه دی جوړ شوی بلکې د خوځښت لپاره جوړ شوی. که چېرې تاسې کلب ته د تلو وخت نه لرئ نو د ورځې اوږدو کې قدم ووهئ، کور کې هره ورځ تر دېرش دقیقو عضلو ته نرمښت ورکړئ. له سپورت سره ...

انسان د احساساتو لرونکی ژوی دی. احساسات د خوښي، مینې، وېرې، غسې او کرکې احساس دی. د رامنځته کېدو لامل یې ممکن هغه حالت وي کوم کې چې ته ېی او یا هم هغه خلک وي له کومو سره چې ته یې. احساسات مختلف ډوله احساسونه دي او هر حالت کې د غبرګون په توګه لمړی احساسات کاروو وروسته سملاسي د مغز هغه برخه کاروو کومه چې منطق تولیدوي. که چېرې مونږ هر حالت کې مخکې تر دې چې غبرګون وښیو لمړی دا خپل زهن کې ومنو چې په احساساتو ډک شوی یو، دوېم ګام کې د زهن منطقي برخې کارولو ته رجوع وکړو او بیا غبرګون وښیو نو په دې مدیریت باندې به مو په خپلو کړنو او وینا ډېر کنټرول ترلاسه کړی وي او کله مو چې وینا او کړنې کنټرول کې شي نو خپل ځان ښه او ډېر پېژنئ او په خپل ځان ډېر باور لرئ. په ځان باور تاسې سره د خپل ځان ښه پېژندلو کې مرسته کوي، په مناسبه طریقه مو د احساساتو تجربه کولو کې مرسته کوي، له نورو سره پوهاوي کې مو مرسته کوي...

سټرس د هڅې او مقاومت لپاره زهني یا احساساتي ځواک دی، مطلوب (غوښتل شوی) او یا نا مطلوب (ناغوښتل شوی) حالت یې رامنځته کوي. همداسې تشویش د یو داسې څه په اړه د نارامتیا او اندېښنې احساس دی د کوم چې پایله ناڅرګنده وي. مونږ ډېری وخت سټرس او تشویش لرو. لامل یې په دوه لاسونو کې لکه د ډېرو توپونو پورته اچولو او قپ کولو په څېر د لمړیتوبونو، ضرب الجلونو (د یوې چارې ترسره کولو لپاره وروستی ټاکل شوی وخت) پورته اچول او قپ کول دي. بل لامل یې ممکن بې کچې کاري بوختیا او د کورنۍ چارې پر مخ وړل وي. د هر انسان لپاره د سټرس او تشویش سرچینه توپیر لري خو په ټولو کې د فزیلوجي د بدلون لامل کیږي، بدن کې د سټرس د هورمونونو (کورټیزولو او اډرېنالین) سیلاب رامنځته کیږي کوم چې د تېښتې، مقاومت او یا جام پاتې کېدو لامل کیږي او یاده چاره زمونږ بدن باندې لاندې اغیزونه لري : - د زړه ضربان مو تېزیږي تر څو په اکسیجن غني وینه ...

 - د ماتې خوړلو وېره مونږ تل له نوې زدکړې او نوو کړنو ډډه کوو ځکه چې د ماتې خوړلو وېره راسره وي او دا وېره مو په ځان باور خپل اغیز لري. که چېرې کار ځای کې یو فکر کوو چې ناسمه چاره به پر مخ یوسو، د همکارانو ترمخ به کم راشو، ترویج به ترلاسه نه کړو، د ماتې له امله به دنده له لاسه ورکړو. وېره لکه د نور هر ډول چلند په څېر یو زده شوی چلند دی. وېره یو زده شوی چلند دی : مونږ چې کله په یو څه پوهېږو او د پوهې پر بنسټ یوه چاره سمه پر مخ وړو نو بدل کې یې جایزه راکول کیږي خو هېڅکله کورنۍ، ښوونکي، ټولنه مونږ ته د تېروتنې له امله، د پوهې زیاتولو لپاره د پوښتنې له امله، له نورو سره د توپیر لرلو له امله او د نوې تجربې کولو له امله جایزه نه راکوي. له همدې امله مو وېره له یادو چارو راګرځوي او مونږ هغه څه کوو چې د نورو تصدیق پرې ترلاسه کولای شو (باورونه په کم عمر کې جوړیږي او د همدې باورونو پر بنسټ مونږ تل...

کله چې تاسې وده وکړئ په تاسې د تېر وخت تجربه، مور او پلار، د پوهې کچه، ملګري او ټولنه خپل اغیز لري. دا ټول ستاسې په باور او په ځان باور جوړولو کې ونډه لري او په خپل ځوان عمر کې د همدې باور پر بنسټ نړۍ ته کتنه کوئ. اروا پوهان وایي چې فکر، ارزښتونه او لرلید مو له اووه کلنۍ رامنځته کیږي. کوم فکتورونه په ځان باور باندې اغیز لري ؟ وېره د انسان او د ژوي داخل کې داسې بدلون نه موندونکی چلند دی د کوم چې د رامنځته کېدو لامل بهرني تحریکونکي فکتورونه دي او د بقا یا ژوندي پاتې کېدو لپاره بنسټیز ګڼل کیږي. انسان ویره احساس کوي ځکه چې وېره د انسان حفاظت کې مرسته کوي. د تکامل له نظره زمونږ لمړیتوب زمونږ بقا ده. مونږ داسې جوړ شوي یو چې د خطر وړاندوینه کوو، له وړاندوینې وروسته ځان چمتو کوو او شخړه یا مقاومت ورسره کوو. کله هم چې تاسې ناڅرګند او نامالوم حالت سره مخ شی نو فکر کوئ چې خطر یا کوم بد څه کمین ن...

د ډول ساینسي نوم یې (Notophthalmus viridescens) دی. د شمالي امریکا په ختیځ کې پیدا کیږي. بدن یې ټېټروډوټوکسین تولیدوي او له همدې امله یې بشپړ ودې ته رسېدلی کبان نشي ښکار کولی. تر ۱۵ کالو پورې عمر لري. تر ۱۳ سانتي پورې اوږدیږي. یوازې لاروای بچیان یې کبان او د تریتون نور ډولونه ښکار کولای شي. ساینسي ډلبندي ډومین یوکاریوټا پاچایي ژوي فایلم کورډاټا کلاس دوه ژواکي ډله یوروډېلا کورنۍ سالامانډرېډای نسل نوتو فتالموس

د ډول ساینسي نوم یې (Notophthalmus perstriatus) دی. د متحده ایالتونو په سوېل ختیځ کې پیدا کیږي. د ختیځ له تریتون سره نږدې تړاو لري. تر ۱۰ سانتي متره پورې اوږدوالی لري. د بدن رنګ یې زېړ رنګه شین، زیتونو ته ورته شین یا نسواري خړ وي. په ملا کې روښانه نارنجي یا د سور رنګ کرښې لري. د ګېډې رنګ یې زېړ وي او په یاد رنګ کې تور خالونه موجود وي. ساینسي ډلبندي ډومین یوکاریوټا پاچایي ژوي فایلم کورډاټا کلاس دوه ژواکي ډله یوروډېلا کورنۍ سالامانډرېډای نسل نوتو فتالموس...

د تکزاس تریتون په نوم هم یادیږي. د ډول ساینسي نوم یې (Notophthalmus meridionalis) دی. دمکسیکو په شمال ختیځ او د متحده ایالتونو د تکزاس په سوېل کې پیدا کیږي. په ۲۰۲۲ کال کې یې د ډول غړي تر پخوا ډېر کم شوي وو. په نوتوفتالموس نسل کې تر نورو ډولونو اوږده دي. ښځه یې تر نر غټه وي. تر لس سانتي متره پورې اوږدوالی لري. د بدن رنګ یې زیتون ته ورته شین رنګ وي او په دې رنګ کې تور خالونه لري. د ګېډې رنګ یې زېړ وي. په داسې اوبو کې ژوند خوښوي چې کمې ژورې وي او ګڼ واښه پکې وي. د ځمکې لاندې پټیږي. که چېرې تودوخه زیاته شي او اوبه وچې کړي نو د ډبرو او یا هم د خوسا شوې ګیا لاندې وي. د مثل تولید په باراني موسم کې کوي. ساینسي ډلبندي ډومین یوکاریوټا پاچایي ژوي فایلم کورډاټا کلاس دوه ژواکي ډله یوروډېلا کورنۍ سالامانډرېډای نسل نوتو فتالموس...

د کورسیکا غرنی تریتون نوم هم ورته اخلي. د ډول ساینسي نوم یې (Euproctus montanus) دی. په اوپروکتوس نسل کې د تریتون یو ډول دی. د فرانسې په کورسیکا ټاپو کې پیدا کیږي. په ډبرو لرونکو لښتیو، چینو او سیندونو کې ژوند کوي. د سردینیا د لښتیو سالامېنډر سره نږدې تړاو لري. تر ۱۳ سانتي متره پورې اوږدوالی لري. کله چې اوبو کې د ژوند پړاو ترسره کوي پوستکی یې نرم وي خو کله چې وچه کې ژوند پیل کړي پوستکی یې زیږوالی پیدا کوي. د بدن رنګ یې نسواري یا زیتونو ته ورته وي خو ځینې وخت دې رنګ کې نارنجي رنګ او سوروالی هم لري. سږي یې ډېر واړه یا نشته وي، په داسې اوبو کې ژوند کوي چې کافي اکسیجن پکې وي. په خپل پوستکي د سا اخیستلو لپاره اکسیجن جذب کوي. کله چې اوبو کې د مثل تولید وکړي بېرته وچې ته ځي او همداسې د ژمي خوب هم په وچه کې کوي. خواړه یې واړه بې شمزي او حشرې دي. تر ۳۰ پورې هګۍ اچوي. ساینسي ډلبندي ډومین ...

د تریتون نسل دی. درې ډولونه پکې شامل دي. نوم یې د یونانۍ ژبې له (ὀφθαλμός) کلیمې اخیستل شوی، د یونانۍ کلیمې تلفظ اوفتالموس دی او مانا یې سترګه ده. په ختیځه امریکا کې پیدا کیږي. په فزیکي جوړښت کې د اروپا تریتوروس نسل ته ورته والی لري. نرم پوستکی لري او لکۍ یې پراخه شوې وي. ساینسي ډلبندي ډومین یوکاریوټا پاچایي ژوي فایلم کورډاټا کلاس دوه ژواکي ډله یوروډېلا کورنۍ سالامانډرېډای نسل نوتو فتالموس ډولونه انځور ساینسي نوم عام نوم سیمه Notophthalmus meridionalis د تورو خالونو لرونکی تریتون د مکسیکو شمال ختیځ او د تکزاس سوېل Notophthalmus perstriatus کرښې لرونکی تریتون د جورجیا سوېل او مرکزي فلورېډا Notophthalmus viridescens د ختیځ تریتون د شمالي امریکا ختیځ...

د سردینیا غرنی تریتون نوم هم ورته اخلي. د ډول ساینسي نوم یې (Euproctus platycephalus) دی. په اوپروکتوس نسل کې د تریتون یو ډول دی. تر ۱۵ سانتي متره پورې اوږدوالی لري. نر یې تر ښځې کوچنی وي. د کورسیکا دلښتیو له سالامېنډر سره ورته دی خو تر یاد تریتون یې سر ډېر پراخ دی، همداسې یې غاړه ترې ډېر خالونه لري او پاراټوایډ مرغړي یې هم ترې واړه دي. لاندینۍ ژامه یې د پاسینۍ په پرتله لنډه وي. د پوستکي رنګونه یې زیتونو ته ورته، خړ، سور رنګه نسواري وي. د بدن په اوږدو کې یې اوږدې زېړې یا نسواري کرښې موجودې وي. د ګېډې رنګ یې روښانه وي او منځ یې تور یا زېړ خالونه لري. په ژمي کې خوب کوي خو که چېرې تودوخه بې کچې زیاته وي اوړي کې هم د اوړي خوب کوي. جنسي اړیکه په اوبو کې نیسي. ډېر فعال نر یې ارامه ښځه په خوله کې نیسي او د جنسي اړیکې لپاره یې د خپلې خوښې سیمې ته وړي. په څو اونیو کې یې ښځه تر ۲۲۰ پورې هګۍ اچوي. خ...

د تریتون نسل دی. دوه ډولونه پکې شامل دي. عام نوم یې د اروپا غرنی سالامانډر دی. د ایټالیا په سردینیا او کورسیکا ټاپوګانو کې پیدا کیږي. مخکې د پیرینې د لښتیو تریتون هم پکې شامل وو خو اوسمهال په کالو تریتون نسل کې ډلبندي شوی. ساینسي ډلبندي ډومین یوکاریوټا پاچایي ژوي فایلم کورډاټا کلاس دوه ژواکي ډله یوروډېلا کورنۍ سالامانډرېډای نسل اوپروکتوس ډولونه انځور ساینسي نوم عام نوم سیمه Euproctus montanus د کورسیکا د لښتیو سالامانډر کورسیکا Euproctus platycephalus د سردینیا د لښتیو سالامانډر د ایټالیا سردینیا...

د ډول ساینسي نوم یې (Calotriton arnoldi) دی. په کالو تریتون نسل کې د تریتون یو ډول دی. د هسپانیا په شمال ختیځ کې، د کتلونیا سیمې په مونټ سېني غرونو کې پیدا کیږي. مخکې په اوپروکتوس نسل کې ډلبندي شوی وو خو په ۲۰۰۵ کې له پراخې مطالعې وروسته په کالو تریتون کې ډلبندي شو. بدن یې هګۍ ته ورته ګردوالی لري. پراخ شوی سر لري. که چېرې په لاس کې واخیستل شي پوستکی یې شیدو ته ورته د بد بوی لرونکې او د حشرو وژونکې مایع ترشح کوي. ساینسي ډلبندي ډومین یوکاریوټا پاچایي ژوي فایلم کورډاټا کلاس دوه ژواکي ډله یوروډېلا کورنۍ سالامانډرېډای نسل کالو تریتون...

د ډول ساینسي نوم یې (Calotriton asper) دی. په کالو تریتون نسل کې د تریتون یو ډول دی. د فرانسې او هسپانیا ترمنځ د پیرینې غرونو کې پیدا کیږي. تر ۱۶ سانتي متره پورې اوږدوالی لري. لکۍ یې پراخه شوې وي. په پوستکي کې د زهرو ترشح کوونکي پاراټوایډ مرغړي نه لري. د ملا رنګ یې زیتونو ته ورته، خړ، تور او یا خټې ته ورته رنګ کې وي، د ملا په اوږدو کې د زېړ رنګ کرښه لري. د ګېډې یو بل څنګ کې د خیره رنګ خالونه لري او منځ یې زېړ، نارنجي او یا سور وي. د نر مقعد یې ګرد خو د ښځې مخروطي وي. د ورځې او شپې دواړو لخوا فعالیت کولای شي. په اوړي کې تر ډېره په اوبو کې ژوند کوي. په وړو بې شمزیو او حشرو ځان تغذیه کوي خو خپله د کبانو خواړه دي. که چېرې د حشرو یا بل افت ضد توکي اوبو کې وي ډېر ژر حساسیت ورسره ښي ځکه چې یاد توکي یې پوستکی جذب او زخیره کوي. که چېرې تودوخه ډېره زیاته شي د اوړي خوب کوي. د ژمي خوب په وچه کې کو...

د اروپا د لښتیو تریتون نوم هم ورته اخلي. د تریتون نسل دی. دوه ډولونه پکې شامل دي. د پېرینې غرونو او مرکزي کتلونیا کې پیدا کیږي. مخکې په اوپروکتوس نسل کې ډلبندي وو خو په ۲۰۰۵ کې په کالو تریتون نسل کې ډلبندي شول. د اوپروکتوس په پرتله له تریتوروس نسل سره زیات نږدې تړاو لري. تر ۶.۶ انچه پورې اوږدوالی لري. د مخکینۍ پښو ګوتې یې څلور او د ورستیو پنځه وي. په ملا کې یې تاج وده نه کوي. سږي یې ډېر واړه او یا نشته وي. ګمان کیږي چې ۸ میلیونه کاله مخکې له تریتوروس نسل رامنځته شوي دي. د غرني چاپېریال له امله یې بدن له چټکې منډې سره تطابق پیدا کړی، یاد چاپېریال په اکسیجن غني دی او ممکن له همدې امله یې فزیکي ورته والی ډېر اوپروکتوس ته شوی وي. ساینسي ډلبندي ډومین یوکاریوټا پاچایي ژوي فایلم کورډاټا کلاس دوه ژواکي ډله یوروډېلا کورنۍ سالامانډرېډای نسل کالو تریتون...

دنارنجي ګېډې تریتون نوم هم ورته اخلي. د ډول ساینسي نوم یې (Taricha torosa) دی. د متحده ایالتونو په کلیفورنیا کې پیدا کیږي. تر ۲۰ سانتي متره پورې اوږدوالی لري. پوستکی یې ټېټرو ډو ټوکسین زهر ترشح کوي. پوستکی یې زیږوالی لري. د ملا رنګ یې خړ سلیټي او د ګېډې رنګ یې زېړ رنګه نارنجي وي. د زیږ پوستکي تریتون ته ډېر ورته والی لري. د ډسمبر او مې میاشت ترمنځ د مثل تولید کوي. ساینسي ډلبندي ډومین یوکاریوټا پاچایي ژوي فایلم کورډاټا کلاس دوه ژواکي ډله یوروډېلا کورنۍ سالامانډرېډای نسل تاریچا...

د ډول ساینسي نوم یې (Taricha sierrae) دی. د متحده ایالتونو په سیرا ناوېډا کې پیدا کیږي. پوستکی یې زهر ترشح کوي. اوږدوالی یې له ۱۳ تر ۲۰ سانتي متره پورې رسیږي. د زیږ پوستکي تریتون په پرتله زیات وچ چاپېریال خوښوي. یوازې د مثل د تولید لپاره بېرته اوبو ته تګ کوي او د کال نوره موده په وچه کې تېروي. په وچه کې تر ډېره د ونو او ډبرو په غارونو کې پټیږي. خواړه یې مختلف ډوله حشرې، چونجیان، د کبانو هګۍ او واړه حلزون دي. د جنوري او فېبروري تر منځ بېرته اوبو ته ځي. خپلې هګۍ د غنچې شکل کې کوي او په یوه غنچه کې له ۵ تر ۳۰ پورې هګۍ موجودې وي. په ورو بهېدونکو اوبو کې خپلې هګۍ په ریښو، څانګو او ډبرو پسې نښلوي. د مثل د تولید په ټوله موده کې په اوبو کې پاتې کیږي. د اوړي په پیل کې یې له هګیو لاروای بچیان پیدا کیږي خو پیدا کېدل یې له تودوخې سره هم تړاو لري معمولا له ۱۴ تر ۵۲ ورځو پورې موده کې هګۍ په لاروای بدلی...

د ډول ساینسي نوم یې (Taricha rivularis) دی. په کلیفورنیا کې پیدا کیږي. د کال لویه برخه په وچه کې تېروي. د بشپړ ودې ته رسېدلي اوږدوالی یې له لکۍ سره تر ۷.۵ انچه پورې وي. زیږ پوستکی لري. د ملا رنګ یې تور ته ورته نسواري او د ګېډې سور رنګ وي. لاروای بچیان یې خپل ژوند په اوبو کې پیل کوي. له څلور تر شپږو میاشتو پورې موده کې یې بدن بدلون مومي او په واړه تریتون بدلیږي. له بدلون موندلو وروسته په وچه کې د اېفټ په توګه ژوند پیل کوي. له څلور تر شپږو کلونو پورې موده کې جنسي بلوغ ته رسېږي. له ۲۰ تر ۳۰ کالو پورې ژوند کولای شي. کوم نران یې چې جنسي بلوغ ته رسېدلي وي په جنوري یا فېبروري کې اوبو ته ځي او دوه یا درې اونۍ پس یې ښځې هم ورسره یو ځای کیږي او له دې وروسته جنسي اړیکه نیسي. خپلې هګۍ په تېزو بهېدونکو یا د ډبرو لرونکو روانو اوبو په سیندونو کې اچوي. هګۍ د اوبو په تل کې په ډبرو، ریښو او څانګو پسې نښ...

د ډول ساینسي نوم یې (Taricha granulosa) دی. په شمالي امریکا کې د تریتون ډول دی. پوستکی یې د زهرو ترشح کوونکي مرغړي لري. ګرد شوی پوز لري، بدن د زیتونو رنګ نه نیولې تر خړ رنګه تور پورې وي. د بدن د لاندې برخې رنګ یې له زېړ رنګه تر نارنجي پورې وي. پوستکی یې زیږوالی لري خو د مثل تولید په موده کې یې د نر پوستکی نرموالی پیدا کوي. له لکۍ سره یې ټول اوږدوالی له ۱۱ تر ۱۸ سانتي متره پورې رسیږي. د مثل د تولید موده کې یې د نر او ښځې توپیر په ګېډه د پړسېدلو نرمیو شکل باندې کېدلای شي. که چېرې یې زهر د انسان بدن ته تذریق شي نو انسان وژلی شي. که چېرې یاد تریتون په لاس کې واخلي او له مینځلو پرته لاس په سترګو یا خوله کې ووهي نو زهر یې اغیز پرې کولای شي. ساینسي ډلبندي ډومین یوکاریوټا پاچایي ژوي فایلم کورډاټا کلاس دوه ژواکي ډله یوروډېلا کورنۍ سالامانډرېډای نسل تا...

داسې نه چې ځینې کسان په ځان باور لري او ځینې یې نه لري بلکې ټول خلک په ځان باندې له باور لرلو سره زېږېدلي. صرف دومره ده چې کوم خلک په ځان باور لرل کار ځای کې وکاروي تر نورو یې کاري تولید زیات وي. سره له دې چې زمونږ جنتیک زمونږ په ظرفیت کې رول لري خو بل فکتور یې دا هم دی چې ولې او کله په ځان د باور لرلو کچه کې توپیر رامنځته کیږي او څرنګه یې د کمېدو په صورت کې بېرته زیات کړو. کوم خلک چې په ځان باور لري نو دا وړتیا یې هم ورسره زده کړې وي چې په ځان د شک کولو احساس کنټرول کړي او د هرې ورځې په اوږدو کې په خپل ځان د باور کچه لوړه وساتي. دا ډول خلک چې د هر سکتور، په هر رول او هر مقام کې وي تر نورو زیاته لاسته راوړنه لري. په ځان باور څه ته وایي ؟ په هر ډول حالت کې په ځان تکیه کولو ته په ځان باور وایي. ته څوک یې، ته څه کوې او ته څه وړتیاوې لرې یو چلند او احساس دی او په ځان د باور لرلو لپاره پرې پو...