محمد رحمت الله تنها اندړ د قضاوتپوه مولوي ميرزاخان عاطفي زوي دی. نوموړی د كابل پوهنتون د ساينس په پوهنځي کې د فزيك په څانگه كي استاد دی او علمي رتبه يې پوهنیار ده. افغان هستوي فزیکپوه محمدرحمت الله تنها د غزني ولايت د اندړو ولسوالي اصلي اوسیدونکی دی. خو د ۱۳۶۲ لمريز كال د… read more »
بشپړ نوم ېې (Bruce Michael Alberts) ده. د اپرېل په ۱۴ نېټه، کال ۱۹۳۸، د متحده ایالتونو په شیکاګو کې زېږېدلی. د امریکا ژونکیمیا پوه ده او د نامتوالي وجه ېې له ۱۹۹۳ تر ۲۰۰۵ پورې د (National Academy of Sciences NAS) ریس پاتې کېدل دي. کله چې د کم عمر وو او له شیکاګو… read more »
د جون په ۱۰ نېټه، کال ۱۹۱۳، سوت امپټن کې زېږېدلی او د مې په ۹ نېټه، کال ۱۹۹۹، د انګلستان په همپشاېر کې مړ شوی. د انګلستان ژونکيميا پوه ده چې وروستیو کې ېې د یو څېړونکي په توګه له اېرنسټ چېن (Ernst Chain) او هوړد فلوري (Howard Florey) سره په ګډه د فزیولوجۍ… read more »
د فیبروری په ۷ نېټه، کال ۱۷۰۰، د فرانسې په پاریس کې زېږېدلی او د جنوري په ۲۷ نېټه، کال ۱۷۷۳، په پاریس کې مړ شوی. د فرانسې جغرافیه پوه او نقشه رسمونکی (cartographer) چا چې د فزیکي جغرافې له تیورۍ یا نظرېې سره مرسته وکړه. لومړی ېې د خپل خسر (Guillaume Delisle) سره چې… read more »
د مالګې، د دوړو، د ایروزول (aerosols)، یا هم د کیمیاوي وړانګو د لوګي(photochemical smog) ذرات چې په هوا کې زوړند پاتې وي. دا ذرې ډېرې وړې وي چې قطر ېې تقریبا ۰.۱ مایکرون (micron) یا ۰.۰۰۰۰۱ سانتي متره وي او له همدې امله ېې لیدل یا په هوا کې احساس کول ممکن ندي مګر… read more »
ګرم وچ باد ده چې د لرې شمال او یا د شرق له لوري په غربي سهارا کې لږيږي. د نومبر له میاشت تر مارچ پورې د دې باد سرعت ډېر زېات وي. له ځان سره د دوړو یوه لویه برخه سلګونه کیلو متره لرې انتقالوي. هرمتان یو ټرېد باد ده، د کم فشار لرونکی… read more »
د یخ د ټوټو ورېدنه چې قطر ېې تقریبا له ۵ ملي متره تر ۱۵ سانتي متره پورې امکان لري. که چېرې له ۵ ملي متره څخه ېې قطر کم وي په هوا پېژندنه کې ورته (sleet) وایي. که چېرې قطر ېې له ۵ ملي متر زېات وي نو له کومولونیمبوس ورېځ (cumulonimbus clouds) وریږي… read more »
د فیبروری په ۱۲ نېټه، کال ۱۶۸۵، د انګلستان په لندن ښار کې زېږېدلی او د جون په ۲۸ نېټه، کال ۱۷۶۸، د انګلستان په بېډ فورډ شایر په فلیټون سیمه کې زېږېدلی. دانګلستان فزیک پوه او هوا پېژندوکی وو چا چې په لومړي ځل مناسبه نظریه یا تیوري د (meridional) یا شمال جنوب د… read more »
په کال ۱۷۳۵کې د جورج هډلي (George Hadley)لخوا د ځمکې د فضایي دوران په اړه وړاندیز شوی موډل. په دې کې، په هره نیمه کره کې یو د باد سیستم ښودل شوی چې د غرب او استوا په لور د ځمکې سطحې سره نږدې حرکت کوي او په لوړو عرض البلدونو کې د قطب په… read more »
سخت تېز باد ده چې اساسا د سهارا په جنوبي څنډو کې لږیږي او ډېر وخت د دوړو، شګې او ممکن د تالندې توپان ورسره مل وي. په اوړي کې ډېر عام ده او تر درې ساعتونو پورې دوام کوي. د لږېدو لوری ېې نده مالوم او له هر لوري لږیږي. په ژمي کې دا… read more »
د سپټمبر په ۲۸ نېټه، کال ۱۸۰۷، په سویس کې پیدا شوی او د فیبروری په ۸ نېټه، کال ۱۸۸۴، په متحده یالتونو کې مړ شوی. په سویس کې پیدا شوی امریکایی جغرافیه پوه، ځمکپوه او روزونکی وو د چا د هوا پېژندنې پراخو کتنو چې په متحده ایالتونو کې د هوا پېژندنې مرکز پرانستلو… read more »
په هوا پېژندنه کې د باد په سرعت یا تېزوالي کې ناڅاپه زېاتوالی کوم چې دباد د منځني تېزوالي څخه زېات وي. په ځانګړې توګه د لنډ مهال لپاره د باد سرعت له ۱۶ غوټو (knots) لوړېدل یا په یو ساعت کې ۳۰ کیلو متره سرعت څخه لوړېدلو ته وایي. (gust) له (squall) څخه لنډ… read more »
د (euroclydon, or euraquilo) په نومونو هم پېژندل کیږي. تېز او سوړ باد ده چې له لرې شمال څخه د مدیترانې د غربي او مرکزي سیمو په لور لږيږي. ځنې وخت کې له همدې باد څخه توپان جوړیږي او سمندري بېړیو ته زېان اړوي. کوم ګریګېل چې تقریبا ۴ یا ۵ ورځې دوام کوي د… read more »
د ګرینلنډ په داخل کې، د یخونو له پاسه فضا کې، د لوړ فضایي فشار سیمه ده. دا لوړ فشار د فضا د لاندې طقبې د سړېدو له امله رامنځته کیږي. او د فضا لاندې طبقه په ځمکې د پروت یخ له وجې سړیږي. چار چاپېره چې کومې سمندري سیمې دي د یخ د سطحې… read more »
مکمل نوم ېې (Tetsuya Theodore Fujita) ده او د (Ted Fujita or T. Theodore Fujita) په نومونو هم پېژندل کیږي. او اصلي نوم ېې (Fujita Tetsuya) ده. د اکتوبر په ۲۳ نېټه، کال ۱۹۲۰، د جاپان په کیتاکیوشو ښار کې زېږېدلی او د نومبر په ۱۹ نېټه، کال ۱۹۹۸، دمتحده ایالتونو په شیکاګو کې مړ… read more »
د پرخې د یخ کېدو ټکی له ۰° C څخه لاندې تودوخه ده په کومه کې چې د هوا نم ښکاره اسمان ته په ایښودل شوو توکو یخ کیږي. د پرخې د یخ کېدو ټکی (frost point) او د پرخې ټکی (dew point) سره ورته ده او دواړه د هوا له نم یا لوندوالي سره… read more »
هغه باد چې د سبا له باد څخه تېز وي په ځانګړي ډول هغه باد چې په یو ساعت کې له ۵۰ تر ۱۰۲ کیلو مترو پورې سرعت ولري. یا هغه باد چې له ۲۸ تر ۵۵ غوټو (knots) تر منځ وي. غوټې (knots) د سرعت د اندازه کولو یو واحد (/nɒt/) ده ؛ ۱.۸۵۲… read more »
د ډسمبر په ۶ نېټه، کال ۱۷۷۸، ډ فرانسې په سالو ناغ دو نوبله کې زېږېدلی او د مې په ۹ نېټه، کال ۱۸۵۰، د پاریس ښار کې مړ شوی. د فرانسې کیمیا پوه او فزیک پوه وو چې د ګازونو د چلند په اړه څېړنو کې مخکښ ګڼل کیږي. د څېړنو لپاره ېې نوي… read more »
د انګلستان خپرونکې یوه تر ټولو زړه په لندن کې واقع کمپنۍ ده. په کال ۱۸۳۴ کې تاسیس شوې او د نقشو او اطلس نقشو ته ځانګړې شوې. تر ټولو زېاتې پېژندل شوې خپرونې ېې (Philip International Atlas and A Philip Management Plannin Atlas) دي. په ۲۰ پېړۍ کې ېې عمده خپرونې د اطلس نقشې،… read more »
په انګریزۍ کې (gibli) هم لیکل کیږي. یو توپاني باد ده چې د لیبیا د لوړو سیمو له داخل څخه د مدیترانې سمندر ته راکوزیږي. دا باد ممکن د ټول کال په اوږو کې ولږیږي خو په پسرلي او د اوړي په پېل کې هرو مرو لږيږي.
